توجه : این پروژه به صورت فایل PDF (پی دی اف) ارائه میگردد
دانلود بررسی مدیریت کیفیت با word دارای 155 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در PDF می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل پی دی اف دانلود بررسی مدیریت کیفیت با word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
فرمت فایل پی دی اف می باشد ، برای دریافت فهرست لطفا با یکی از شماره های پشتیبانی تماس بگیرید.
دانلود مقاله وضعیت زن در دوره قاجار با word دارای 76 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله وضعیت زن در دوره قاجار با word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
مقدمه
الف ـ ازدواج
وظایف زن در خانه
طلاق
ب ـ نقش زنان در تولیدات اقتصادی
تفریحات و مشغولیهای بیرون از خانه
ج : حیثیت اجتماعی زن
الف ـ زن و آموزش
ب ـ مدارس جدید و مسئله آموزش دختران
ج : زنان نامدار تاریخ ایران
معرفی و نقد منابع
مهمترین تألیفات
نظر سیاحان درباره پوشاک دوره قاجاریه
کفش بانوان ایرانی در زمان قاجاریه
نتیجه
منابع و ماخذ
مورخان دوره قاجار بیشتر به شرح حوادث سیاسی یا شیوه زندگانی شاهان و رجال پرداخته اند و علاقه ای به تبیین زندگی اجتماعی مردم که زنان نیمی از آنها بوده اند نشان نداده اند از این رو در لابه لای تالیف های خود به صورت پراکنده و غیر مستقیم به مسائل اجتماعی مردم اشاره کرده اند و چون اکثر مورخان به دربار وابسته بوده اند بیشتر به گزارش از وضع زنان درباری و خاندانهای اشرافی پرداخته اند اما مولفان اروپایی چون با فرهنگ ایرانی بیگانه بوده وزندگی ایرانیان از هر نظر برایشان جالب بوده به جزئیات آن توجه بیشتری داشته اند و از طرف دیگر مولفین اروپایی درنگارش بسیاری از مسائل اجتماعی و درباری با آزادی بیشتری سخن گفته اند و زنان و مردان عهد قاجار را خرافاتی و به دلیل برخوردار نبودن از آموزش ، فاقد بینش سیاسی اجتماعی لازم معرفی کرده اند
درجامعه عهد قاجار ، فاصله چندانی بین کودک و ازدواج دختران وجود
نداشت . دختران اغلب از هفت تا سیزده سالگی ازدواج می کردند و عملاً به عنوان رکن مستقلی وارد معرکه زندگی خانوادگی می شدند . درواقع عواملی چون دست یابی به استقلال اقتصادی ، رشد نسبتاً سریع دختران درآن روزگار و پایین بودن میانگین عمر ـ به دلیل شیوع بیماریهای گوناگون و عدم رعایت اصول بهداشتی ـ‌در افزایش این ازدواجهای زودرس موثربود . از طرفی باورهای اجتماعی رایج نیز در تحقق ازدواجهای بی تاثیر نبود . براین اساس ، سعادتمندترین دختران آنهایی بودن که در خانه شوهر به بلوغ می رسیدند . زیرا تصور می شدکه بدین گونه ، آنان از وسوسه های نفسانی بیشتر در امان خواهند ماند. به خاطر همین باورها بود که بسیاری از ازدواجها در سنین قبل از بلوغ دختران انجام می شد. دختران و پسران تقریباً هیچ گونه اختیاری در برگزیدن همسر آینده خود نداشتند و حتی اغلب هنگامی که هنوز درگهواره بودند ، آنان را برای هم نامزد می کردند و بار رسیدن به سن بلوغ و یا اندکی پیش از آن ، به عقد یکدیگر در می آمدند
از طرفی بی تجربکی ، حرمت نهادن به والدین ، و گاه فقدان احساس جنسی در دختران و پسرانی که هنگام ازدواج به بلوغ نرسیده بودند ،از جمله دلایل عدم اختیار کامل زوجین درامر ازدواج بود
رایج ترین شکل ازدواج ، عقد دائم بود. مطابق شرع ،مرد می توانست تا چهار زن عقدی داشته باشد و در صورت مرگ یا طلاق یکی از آنها ، باز قادر بود که زن دیگری را جایگزین وی کند
عدم تناسب جمعیتی و کثری زنان برمردان ،بیماری و یا پیرشدن سریع زنان به خاطر زایمانهای مکرر و فقدان بهداشت ، مصالح سیاسی و قومی ، میل مردان ثروتمند ومتمول به کام جویی، با این دیدگاه که «زن جوان ،مرد پیر را جوان می کند .» و داشتن حرمسرا و زنان متعدد، نشانه شوکت و ثروت مرد است خود به خود ،نظام چند زنی را توجیه می کرد . افزون بر اینها ، فرزندان بسیاری که از رهگذر این ازدواجها متولد می شدند، می توانستند مایه غرور افراد شوند ،از سوی دیگر ،دختران و بیوه هایی که به دلایلی از ازدواج بازمانده بودند ،بی میل نبودند به همسری مردی تن در دهند که همسر یا همسران دیگری نیز داشت. درحقیقت دختر یا بیوه ای که از ازدواج محروم می ماند، محکوم به تحمل ملامتهای بسیار بود
ازدیگر شیوه های رایج ازدواج ، ازدواج موقت یا صیغه کردن دختران و زنان بر اساس قرار داد و توافق بود. بدین طریق زن و مرد به مدت معینی که از یک ساعت تا نود و نه سال را شامل می شد ، با هم سپری می کردند . صیغه نود و نه ساله نوعی ترفند بود و هنگامی صورت می گرفت که مرد چهار زن عقد دائمی داشت واز لحاظ شرعی مجاز به عقد زن دیگری نبود. دراین گونه ازدواج ، مرد ملزم نبود که حتماً مدت قرارداد رابه اتمام برساند بلکه هر وقت که مایل بود ، می توانست پیش از انقضای مدت قانونی ،از زن صیغه ای خود جدا شود و با پرداخت مبلغی به عنوان مهریه ،خود را از قید او آزاد سازد
کودکانی که از طریق این ازدواجها به دنیا می آمدند ،از جمله فرزندان مشروع محسوب می شدند و ترتبیت آنها را پدر به عهده می گرفت . البته چنانچه پدر مایل به نگهداری آنان درخانه خود نبود ، متناسب با دارایی خود مستمری لازمی در حد نیاز پیش بینی می کرد و صرف مراقبت از آنها می نمود . به همین دلیل ، زن صیغه ای تا مدتی پس از جدایی از همسرش ، حق ازدواج مجدد را نداشت ، تا در طی آن مدت معلوم شود که آیا وی در انتظار فرزندی هست یا خیر. فرزندان زنان صیغه ای از حق الارث مساوی با فرزندان زنان دائمی برخوردار بودند
مردان معمولاً در مسافرتها و یا جنگها که از روی ناچاری به ولایات دور دست می رفتند زن دائمی خود را به همراه نمی بردند زن صیغه ای می گرفتند. در مشهد ، به دلیل فراوانی زائران ،بازار صیغه کردن پر رونق بود. درتهران ،دلالان این ازدواجها ،به سراغ خارجیان نیز می رفتند
ازجمله مواردی که مردان اقدام به صیغه گرفتن می کردند ، هنگامی بود که نامزدشان به سن بلوغ و ازدواج نرسیده بود. درخانواده های اشرافی ، با بالغ شدن پسران در سن 17 –16 سالگی و گاه در سن ده سالگی ، بزرگترها برای آنان زن صیغه ای می گرفتند ؛ و هنگامی که کسب و کاری پیدا می کردند ، دختری از خانواده های محترم و یا دختر عمو را به عقد دائمی و ی در می آوردند و بلافاصله زن قبلی پی کار خود می رفت . و یا در خانه جداگانه ای سنی می گزید. به گزارش دالمانی ،زاعران نواحی شمالی ،برای برخوردار شدن از کار جسمی و ارزان زنان درایام زراعت ،به ازدواج موقت مبادرت می ورزیدند و پس از سپری شدن فصل برد اشت محصول ، براساس مدت قرارداد که شامل ایام برداشت محصول می شد ،از زنان جدا می شدند
تنوع بخشیدن به فضای حرمسرا و همچنین محدودیت شرعی نیز در بسط چنین ازدواجهایی تاثیر بسزایی داشت . از طرفی ، فقر مالی نیز سبب می شد تا خانواده ها به ازدواجهای موقت دختران خویش رضایت دهند. درکرمان ، به خاطر وجود فقر شدید ،این تمایل بیشتر به چشم می خورد؛زیرا با سرگرفتن این ازدواجها از یک سو ،پدر خانواده ها تامدتی از مسئولیتهای مادی تامین غذا و پوشاک یکی ازافراد خانواده اش رهامی شد و از سوی دیگر ، به وجه مختصری که دخترش از جدایی به عنوان مهریه از همسر خود دریافت می کرد ، دست می یافت
صیغه کردن زنان در عرف جامعه کاملاً قابل قبول بود و زنهای صیغه ای ، پس از به پایان رسیدن دوره قرارداد ، به آسانی به عقد دائمی اشخاص دیگردر می آمدند . لازم به ذکر است که مردان در گرفتن زنان صیغه ای ، از نظر تعداد هیچ محدودیتی نداشتند و این امر به توانایی مالی آنان بستگی داشت
شکل دیگر ازدواج ، شامل دختران یا زنانی می شد که از طریق جنگها و یا دزدیده شدن و یا تجارت برده ، اسیر و فروخته می شدند ، و تحت عنوان کنیز دراختیار مردان قرار می گرفتند . د رفتوحات سال 1210 هـ . ق آغا محمدخان ، سرسلسله قاجار ،در قفقاز پانزده هزار دختر به اسارت در آمدند و در بازارها به معرض فروش گذارده شدند
تجارت بردگان در حد بسیار محدودی در جنوب ایران از طریق بنادر رایج بود. سدیدالسلطنه گزارش می دهد که با وجود ممانعتهای دولت انگلیس از ورود غلام و کنیز به جنوب ایران و مجازات خلافکاران ،بازبه صورت غیرقانونی برده وارد ایران می گشت . پولاک معتقد است که این کنیزان و غلامان ، آفریقایی هایی بودند که درکودکی از طریق بوشهر و مسقط و از راه بغداد و عربستان به ایران آورده می شدند. اما به نظر عبدالله بهرامی غلامان و کنیزان موجود درایران ، از ممالک آفریقایی نبودند ،بلکه بیشتر آنها از رعایای جنوب و بلوچستان بودند که از حیث رنگ ،اندکی با سایر سکنه ایران فرق داشتند. با تو جه به فقر رعایای ایران در عهد قاجار ، و شیوع قطاع الطریقی و جنگها که همواره به اسارت زنان و دختران منجر می شد، گفته بهرامی صحیح تر به نظر می رسد . مقارن با نهضت مشروطه ، آصف الدوله حکمران خراسان ، بابت وصول مالیات رعایا را مجبور به پرداخت مبالغی هنگفت می کرد. به دنبال آن مردم قوچان برای تهیه مبلغ مورد نظر، به فروختن دختران خود تن در می دادند
پاره ای از قابیل کرد نیز، درازای گرفتن مبالغی ،دختران خود را به فروش می رسانیدند . حتی گاهی دختران ارمنی نیز به مسلمانان فروخته می شدند و در صف کنیزان جا می گرفتند
وضعیت این غلامان وکنیزان ،با ذهنیتی که از بردگی در اذهان عموم وجود دارد،اساساً متفاوت بود. آنان تنها برای کار درخانه نگهداری می شدند و درواقع جزئی از اعضای خانواده به حساب می آمدند. حتی در بسیاری موراد ممکن بود به نکاح یکی از اعضای خانواده درآیند ، که در این صورت خود به خود آزاد محسوب می شدند. یک مرد، برحسب تمول خود می توانست هر تعداد کنیز که بخواهد خریداری کند. کنیز موظف بود علاوه بر انجام کارهای خانه ، به امیال جنسی ارباب خود نیز پاسخ مثبت دهد و از آنجا که جزء اموال ارباب خود محسوب می شد ،ضرورتی هم به جاری کردن خطبه عقد و اجرای مراسم نبود. همچنین درصورتی که وی از ارباب خود دارای فرزند می شد، فرزندش با فرزندان از حقوق کاملاً مساوی برخوردار می گردید
گاهی اوقات کنیزان حرمسرا به صورت مطیع و تحت امر یکی از زنان اصلی حرمسرا در می آمدند و در کنار خانه داری ،گاه آوازخوانی یا رقاصی هم از آنان انتظار می رفت . تمایل معنوی ارباب به کنیز ، غالباً سبب حسادت زنان اصلی و تنبیه سخت بدنی کنیز از سوی خانم خانه می شد
طرق سه گانه ازدواج ، منجر به پیدایش حرمسراهای کوچک و بزرگی می گردید که صرفاً متعلق به شاهزادگان ، حکام ولایات و متمولان بود. حتی برخی از این حرمسراها، گاه با حرمسراهای شاهی رقابت می کردند. به طوری که تعدادی از پسران فتحعلی شاه در رقابت با پدر خود ، چهل زن را در حرمسرای خویش جا داده بودند. مولف رستم التواریخ، چهار صفحه از کتاب خود را به ذکر نام فرزندان ذکوری که فتحعلی شاه از زنان متعدد خود داشت اختصاص دهد و پس از آن می افزاید :« بر دانشمندان پوشیده مباد که بسیاری از این شاهزادگان مذکور ، هر یک صاحب ده و بیست وسی وچهل و پنجاه و شصت و هفتاد و هشتاد و نود ، اولاد و احفاد می باشند. »
حاکم ایروان درعهد فتحعلی شاه به نام حسین قلی خان ، پیش از الحاق به روسیه ، دارای شصت زن در حرمسرای خود بود. ظل السلطان پسر ناصرالدین شاه و حاکم اصفهان ،بعد از مرک نخستین همسرش،حرمسرای خود را اززنان صیغه ای انباشته کرد. حاجی آقا محسن مجتهد متمولترین فئودال سلطان آباد در عهد ناصری بیش از سی زن داشت . حرمسرای حاج شیخ نورالله در اصفهان ، از لحاظ کثرت زنان معروف بود
هر چند نظام چند زنی درشهرها مختص به اشراف بوده ، ولی در ایلات دارای رواج عام بود. دربین ایلات بلوچ ، حتی مردان کم بضاعت نیز ،گاه هفت تا هشت زن می گرفتند. درمیان ایل سنجابی درغرب کشور، هر مردی کمتر از سه زن نداشت . تعداد زوجات در بین بختیاریها نیز عمومیت داشت و حتی افراد بی چیز هم بیش از یک زن می گرفتند
دلیل این مسئله بسیار واضح و روشن است . زن در ایلات ، نه تنها هزینه ای را برای شوهر خود نداشت ،بلکه نیروی تولیدی کارآمدتر نسبت به مرد بود. از سوی دیگر،پیشه چپاول و راهزنی که در میان بسیاری از عشایر رایج بود ،نیاز هر چه بیشتر به اولاد ذکور را افزایش می داد
بسیاری از اروپاییان که در دوره قاجار به ایران آمده اند ،تعدد زوجات را مختص ثروتمندان جامعه دانسته و اشاره کرده اند که :
«هر شخصی نمی تواند حرمسرایی داشته باشد و چند زن صیغه و عقدی در حرم خود گردآورد ،بلکه تنها شاهزادگان ، بزرگان و اغنیایند که به چنین عملی قادرند . طبقه متوسطین و رعایا در اثر فقر ، بیش از یک زن به نکاح در نمی آوردند . مخارج حرمسرا چنان زیاد است که حتی اصناف پیشه ور و بازرگان نیز به داشتن یک همسر اکتفا می کنند.»
درمیان عامه مردم ، تقریباً تک همسری رایج بود. و این مسئله با توجه به تنگدستی و مشغله فراوان آنان ، امری طبیعی بود. زرتشتیان بیش از یک زن نمی گرفتند
گردآوری زنان متعدد در خانه ، که غالباً از آن به حرمسرا یا اندرون تعبیر می شد ، همواره با تشنج و اضطراب و رقابتهای بی پایان در میان آنها همراه بود. زشتی یا زیبایی، جوانی یا پیری و قابلیت با روری یا عقیم بودن، در برتری یافتن این زنان نزد صاحبان حرمسراها تاثیر فراوانی داشت . اصالت خانوادگی ، نیز از جمله اصلی ترین معیارهای تفاوت بین همسران بود. عنوانی که به زنان محترم می دادند «خانم » ، و عناوینی که به زنان درجه دوم و یا مراتب پایین تر می دادند ، به ترتیب عبارت از بیگم (باجی )و ضعیفه بود. به گزارش دروویل ، زنی که با اتکا به سابقه خود ،لقب «بیوک خانم » را دریافت می کرد ، ازاین امتیاز برخوردار می شد ،که در صورت تمایل مرد خانه ، غذا را با او صرف می کرد
دانلود مقاله مقایسه لینوکس و ویندوز با word دارای 9 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله مقایسه لینوکس و ویندوز با word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله مقایسه لینوکس و ویندوز با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
در این مقاله به بررسی و مقایسه انواع، واسطه گرافیکی کاربر، واسطه متنی، هزینه، دستیابی به سیستم عامل، اجرای برنامه از طریق سی دی، نرم افزار کاربردی، کسب نرم افزار کاربردی، نصب نرم افزار کاربردی، ویروس ها و جاسوس ها، کاربرها و رمز عبور، خطای برنامه ای، محدودیت های نرم افزاری، ابزارهای سخت افزاری پشتیبانی شده، سخت افزاری که OS بر روی آن عمل می کند، دسته بندی، کابران متعدد، شبکه بندی، تقسیم بندی دیسک سخت، فایل های ذخیره شده روی دیسک سخت، سیستم فایل ها، درجه بندی فایل ها، فایل های مخفی، case، مودم، تهیه فایل آغازگر، برنامه راه انداز چاپگر، کمک، داده های کاربر، خاموش کردن، پرداخته می شود.
انواع:
ویندوز و لینوکس انواع مختلفی دارند. تمامی انواع ویندوز را مایکروسافت تولید می کند، اما توزیع متنوع لینوکس از سوی شرکت های متعددی مانند Linspire، Red Hat، SuSE، Ubunta، Mandriva، Knoppix، Slackware و Lycoris صورت می گیرد. ویندوز دو خط اصلی دارد که می توان آنها را Win9x که شامل ویندوزهای 95، 98، 98SE، Me و کلاس NT که ویندوزهای NT، 2000 و XP را در خود جای داده است، اشاره کرد. ویندوز در واقع کار خود را با نسخه 3.x آغاز کرد و پس از چند سال ویندوز 95 را روانه بازار کرد.
انواع لینوکس به عنوان توزیع از آن یاد می شود. تمامی توزیع های لینوکس که در چارچوب زمانی یکسان منتشر شده، از یک هسته اصلی(مهمترین بخش سیستم عامل) تبعیت می کنند. تفاوت آنها در نرم افزارهای اضافی ارائه شده، واسطه گرافیکی کاربر، فرایند نصب، قیمت، اسناد سازی و پشتیبانی های فنی است. ویندوز و لینوکس هر دو در desktop و ویرایش های سروری ظاهر می شوند.
لینوکس می تواند کارایی خود را بالا برد که ویندوز نمی تواند. نسخه های هدفمند ویژه از لینوکس وجود دارد. به عنوان مثال NASLite نسخه ای از لینوکس است که بااستفاده از یک فلاپی دیسک، رایانه قدیمی را تبدیل به یک فایل سرور می کند. این نسخه از لینوکس قادر به اتصال به شبکه، تقسیم فایل ها و عملکرد به عنوان یک وب سرور است.
واسطه گرافیکی کاربر:
ویندوز و لینوکس قادر هستند به ارائه واسطه گرافیکی کاربر و واسطه خط فرمان بپردازند. واسطه گرافیکی کاربر ویندوز از ویندوز 1/3 به ویندوز 95، ویندوز 2000 و ویندوز XP تغییر یافته است و انتظار می رود در نسخه بعدی ویندوز که جایگزین XP خواهد شد، دوباره تغییر کند.
لینوکس به طور نمونه به ارائه دو واسطه گرافیکی کاربر، KDE و Gnone می پردازد. در توزیع های عمده لینوکس، لیندوز موجب شده واسطه کاربر شباهت بیشتری به ویندوز داشته باشد. همچنین XPde for Linux نیز در شباهت لینوکس به ویندوز نقش موثری دارد. واسطه گرافیکی کاربر در سیستم های لینوکس اختیاری است و حال آن که این واسطه جزء جدایی ناپذیرOS در ویندور است. سرعت، کارایی و اطمینان در اجرای یک سرور به جای لینوکس که فاقد واسطه گرافیکی کاربر است، افزایش یافته است و این در حالی است که دیگر نسخه های سرور ویندوز قادر به انجام چنین عملی نیستند. در واقع واسطه گرافیکی کاربر در لینوکس، اجرا و کنترل از راه دور را برای یک رایانه لینوکس آسانتر و طبیعی تر از رایانه ویندوز جلوه می دهد.
واسطه نمای متنی:
این واسطه به عنوان یک مفسر دستوری نیز شناخته شده است. کاربران وینداز برخی اوقات از آن به عنوان یک اعلان از سوی DOS نیز یاد می کنند. کاربران لینوکس آن را به عنوان یک برنامه واسطه معرفی می کنند. هر نوع از ویندوز به یک مفسر دستوری مجهز است، اما انواع مختلف ویندوز از مفسرهای مختلفی نیز برخوردارند. به طور کلی، مفسرهای دستوری ویندوز سری 9x شباهت زیادی به یکدیگر دارند و نسخه های کلاس NT نیز مفسرهای دستوری مشاهبی را در خود جای داده اند. اما تفاوت هایی در بین این دو دسته از ویندوز وجود دارد. لینوکس مانند دیگر نسخه های یونیکس، از مفسرهای دستوری چندگانه پشتیبانی می کند، اما معمولاً از یک نوع که به عنوانBASH شناخته می شود، استفاده می کند. از دیگر مفسرها می توان از Korn shell، Bourne shell، ash و C shell یاد کرد.
دانلود مقاله استقلال قضات با word دارای 12 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله استقلال قضات با word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله استقلال قضات با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
گزارشگر ویژه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد گفته است که قضات در تاجیکستان در فعالیت خود مستقل نیستند و تحت فشار دادستانی تصمیم می گیرند.
به اعتقاد این گزارشگر سازمان ملل برای رفع چنین وضع دولت تاجیکستان را ضرور است تا قوانین این کشور را تجدید نظر کند و برای جلوگیری از موارد رشوخاری در قوه قضایی اقدام مشخصی روی در بگیرد.
لئاندرو دیسپای، گزارشگر ویژه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد که به منظور تهیه گزارش درباره استقلال قضات و وکلای مدافع در تاجیکستان از یک هفته بدین سو در این کشور به سر می برد روز جمعه (30 سپتامبر) با برگزاری یک کنفرانس مطبوعاتی نتایج مقدماتی پژوهش خود را اعلام کرد.
لئاندرو دیسپای، گزارشگر ویژه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد که به منظور تهیه گزارش درباره استقلال قضات و وکلای مدافع در تاجیکستان از یک هفته بدین سو در این کشور به سر می برد روز جمعه (30 سپتامبر) با برگزاری یک کنفرانس مطبوعاتی نتایج مقدماتی پژوهش خود را اعلام کرد.
به اعتقاد آقای دیسپای هرچند در تاجیکستان اصلاحات قوه قضایی از چند سال بدین سو ادامه دارد ولی تا حال قضات این کشور در فعالیت خود مستقل نیستند.
وی افزود که علیرغم مقررات قوانین این کشور و تعهدات بین المللی تاجیکستان بررسی پرونده های جنایی در دادگاه های این کشور تحت فشار دادستانی صورت می گیرد.
او گفت: عمدتأ قضات دادگاه ها در مورد صدور مستقلانه حکم به مشکل رو برو هستند. زیرا آنها خود درک می کنند که اگر این حکم با تقاضای دادستانی موافقت نکند صدور این گونه حکم برای قاضی چه پیامد های خواهد داشت.
گذشته از این به گفته آقای لئاندرو دیسپای موارد رشوه خواری و پایین بودن سطح حرفه ای قضات تاجیکستان نیز مطرح است.
به اعتقاد گزارشگر ویژه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد همچنین ایجاد موانع در فعالیت آزاد وکلای مدافع و موارد نقض حقوق آنها در تاجیکستان زیاد به شچم می رسد.
از جمله تاکید شد که در اکثر موارد به دلایل مختلف از شرکت وکلای مدافع در مراحل مقدماتی بازجویی متهمان جلوگیری می شود.
آقای دیسپای گفت که قرار است وی در ماه آینده در مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره استقلال قضات و وکلای مدافع در تاجیکستان گزارش ارایه کند.
آقای دیسپای افزود که بعد از بررسی این گزارش از سوی کمیسیون حقق بشر سازمان ملل متحد در ماه مارس سال 2006 این سازمان به دولت تاجیکستان برای رفع این مشکلات پیشنهاداتی خود را ارایه خواهد کرد و اجرای این پیشنهادات باید از سوی نهاد های مربوط به سازمان ملل متحد، جامعه مدنی و رسانه های گروهی مستقل این کشور نظارت شود.
اصول بنگلور در خصوص رفتار قضائی مصوب سال 2002 میلادی
( پیش نویس قواعد بنگلور 2001 در خصوص رفتار قضایی مصوب گروه قضایی تقویت یکپارچگی قضایی،
اصلاحی جلسات میزگرد رؤسای دستگاه های قضایی،
کاخ صلح لاهه 26-25 نوامبر 2002)
مقدمه
با توجه به اینکه اعلامیه جهانی حقوق بشر، این اصل را که هر کس با برابری کامل حق دارد در دعاوی مربوط به حقوق و الزامات او یا هر اتهام جزایی که به او به او توجه پیدا کرده است در یک دادگاه مستقل و بی طرف از رسیدگی منصفانه و علنی برخوردار شود در زمره حقوق اساسی افراد شناخته است.
با توجه به اینکه میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی تضمین می نماید که کلیه افراد باید در مقابل دادگاهها برابر تلقی شوند و در موارد تصمیم گیری در خصوص هر اتهام جزایی یا حقوقی و الزامات افراد در دعاوی حقوقی هر کس حق دارد بدون هیچگونه تاخیرغیر موجه در یک دادگاه مستقل و بی طرف که بموجب قانون تشکیل شده است از یک رسیدگی منصفانه و علنی برخوردار شود.
با توجه به اینکه اصول و حقوق اساسی فوق الذکر در اسناد حقوق بشری منطقه ای، قوانین اساسی داخلی اعم از حقوق موضوعه و کامن لو و در معاهدات وسنتهای قضایی نیز شناسایی یا منعکس گردیده است.
با توجه به اینکه اهمیت سیستم قضایی صالح، مستقل و بی طرف در حمایت از حقوق بشر در راستای این حقیقت مورد تأکید قرار می گیرد که اعمال سایر حقوق نهایتاً به اجرای صحیح عدالت بستگی دارد.
با توجه به اینکه اگر دادگاهها بخواهند نقش خود را در حمایت از قانون اساسی و حاکمیت قانون ایفا نمایند وجود یک نظام قضایی صالح، مستقل و بی طرف ضروری خواهد بود.
با توجه به اینکه در یک جامعه دمکراتیک پیشرفته، اعتماد عمومی به نظام قضایی و اقتدار معنوی و انسجام دستگاه قضایی از بیشترین اهمیت برخوردار است.
با توجه به اینکه احترام گذاشتن و افتخار فردی و جمعی قضات، به دستگاه قضایی بعنوان مرجع مورد اعتماد عموم و نیز کوشش قضات در افزایش و حفظ اعتماد به نظام قضایی امری ضروری تلقی می شود.
با توجه به اینکه مسئولیت اولیه ارتقا و حفظ معیارها و استانداردهای متعالی رفتار قضایی در هر کشور بر عهده نظام قضایی قراردارد.
و با توجه به اینکه (( اصول اساسی سازمان ملل در خصوص نظام قضایی مستقل )) به منظور محافظت و ارتقاء استقلال قضایی طراحی و تنظیم شده و در درجه اول دولتها را مخاطب خود قرار داده است.
هدف از (( اصول آتی الذکر)) تدوین معیارهای رفتار اخلاقی قضات می باشد. این اصول به منظور راهنمایی قضات و ایجاد یک چهارچوب قضایی در راستای نظام بخشی رفتار قضایی تنظیم گردیده است.
هم چنین هدف از این اصول کمک به اعضای قوای مجریه و مقننه، وکلا و بطور کلی عموم مردم است تا نظام قضایی را بهتر درک و حمایت کنند.
این اصول در بردارنده این مطلب است که قضات باید در برابر نهادهای مرتبطی که به منظور حفظ معیارهای قضایی تشکیل شده و مستقل و بی طرف می باشند در برابر رفتار خود پاسخگو باشند.
این نهادها تکمیلی هستند و قواعد حقوقی و رفتارهای موجودی که قضات را محدود می کند نمی تواند به آنها لطمه و محدودیتی وارد کند.
ارزش اول
استقلال
اصل:
استقلال قضایی پیش شرط حاکمیت قانون و تضمین اساسی برای رسیدگی عادلانه است، از این رو یک قاضی می بایست استقلال قضایی را از هر دو بعد شخصی و اصولی تحکیم کند و به منصه ظهور رساند.
کاربرد:
1-1 یک قاضی باید اعمال قضایی را بگونه ای مستقل و بر مبنای ارزیابی خود از حقایق و مطابق با درک وجدانی خود از قانون اعمال نماید و از تاثیرات، عوامل، فشارها، تهدیدات یا مداخلات مستقیم یا غیر مستقیم بیرونی، از هر منبع یا به هر دلیلی که هستند، فارغ و رها باشد.
2-1 یک قاضی باید در رابطه با جامعه بطور کلی و در رابطه با طرفین خاص درگیر در منازعه ای که بدان رسیدگی می کند، استقلال داشته باشد.
3-1 یک قاضی نه تنها باید فارغ از ارتباطات ناروا و نیز تاثیر پذیری از بخشهای اجرایی و قانونگذاری حکومت باشد بلکه هم چنین باید از دید یک ناظر متعارف هم از آنها آزاد و رها بنظر برسد.
4-1 یک قاضی باید در اعمال وظایف قضایی در رابطه با تصمیماتی که موظف است مستقلاً اتخاذ کندومستقل از همکاران قضایی باشد.
5-1 یک قاضی برای اجراء وظایف قضایی و در راستای حفظ و ارتقاء استقلال بنیادی و عملی نظام قضایی باید اصول اطمینان بخشی را مورد تشویق قرار داده و بدان عمل نماید.
6-1 یک قاضی باید به منظور تحکیم اعتماد عمومی به نظام قضایی که برای حفظ استقلال قضایی امری زیر بنایی تلقی می شود، معیارهای متعالی رفتار قضایی را به منصه ظهور رسانده و ارتقاء بخشد.
دانلود مقاله بازیافت و خالص ساز گلیسیرین از سپاب با word دارای 50 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله بازیافت و خالص ساز گلیسیرین از سپاب با word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله بازیافت و خالص ساز گلیسیرین از سپاب با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بازیافت و خالص ساز گلیسیرین از سپاب
موضوع : بازیافت وخالص سازی گلیسیرین از پساب
چکیده: در این پایان نامه روش های مختلفی ازجمله کاربرد مواد لخته زن ، تبخیر، تقطیر ،مواد رنگبر ،جهت تصفیه سپاب مورد بررسی قرارگرفته هم چنین جهت کاهش کف در تقطیر گلیسیرین روش جدید به کار گرفته شده است.
در این روش سپاب شامل کلیسرول ، ابتداPH آن با افزون هیدروکسید کلسیم به حد متوسط 10-8 می رسد. سپس تحت فشار 5-2 اتمسفر و دمای C150-130 در ظرف تحت فشار قرار می گیرد وعمل تبخیر تحت فشار انجام می شود. پس از آن محلول نسبتاً غلیظ شده تحت خلأ کامل تغلیظ می گردد.
درمقایسه با مواردی که تبخیر در مرحله تحت فشار اتمسفر انجام می گیرد . مقدار کف ایجاد شده در تبخیر وتقطیر تحت خلأ به میزان زیادی کاهش می یابد . برتری این روش در عدم استفاده از مواد ضد کف ،سر کاهش میزان کف است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول :
بازیافت
تصفیه اولیه
استفاده از زرین های تبادل نوین
استخراج
تغلیظ
تقطیر
جاذب ها
فصل دوم
آزمایشات مربوط بازیافت وخالص سازی گلیسرول
تصفیه شیمیایی اولیه
صاف کردن فیزیکی
خنثی نمودن قلیا
اثر با لبخند زن ها
افزودن لخته زن FeCl3
جدا سازی رسوب درمرحله اول
افزون لخته زن . آلومینوم سولفات
قلیایی کردن محلول
تغلیظ
تغلیظ درفشار اتمسفر
تغلیظ در خلا
تقطیر گلیسرول
اثر باکربن اکتیو
بررسی مشکلات روش وانجام تغییرات
فصل سوم
3-1)مقایسه کیفیت گلیسرول
3-2) روش های انجام آزمون های جدول
3-2-1) عددصابونی
3-2-2) واکنش با سود o.in
3-2-3) واکنش با نیترات نقره
فصل چهارم :آزمایش های روی پساب
2-1) سنجش گلیسرول
2-1-1) روش کار سنجش گلیسرول
2-2 ) سنجش میزان na در پساب با استفاده از روش مور
2-2-1) روش انجام آزمایش
2-3) اندازه گیری قلیادر سپاب
2-4) اندازه گیری رطوبت در گلسرول (روش کارل نیشه )
مقدمه : در بازیافت وخالص ساز گلیسرول از سپاب مقالات وپپتیت های زیادی وجود دارد در این مقدمه سعی شده است که به ترتیب انجام کارهی مختلف برروی سپاب مقالات وپتنت ها طبقه بندی شوند. مثلاً چون بازیافت و افزایش مقدار بازیافت قبل از خالص سازی مطرح می شود ابتدا مقالات آورده شده وبه ترتیب موضوعات دیگر آمده است.
فصل اول
بازیافت در مورد بازیافت گلسیرول از سپاب در صنعت صابون سازی تحقیقاتی صورت گرفته است همچنین برای بازیافت یک روش پیوسته ابداع شده است .
در این روش ستونی با صفحات دارای سوراخ به کار برده شده است صابون و محلول قلیایی به صورت دو جریان مخالف در ستون حرکت نموده و بهتری بازیافت گلسیرول از صابون انجام می گیرد. به طوریکه صابون خروجی از ستون (بالای ستون)فقط دارای 501% گلسیرول می باشد.
صابون به طور معمول حدود 01% گلسیرول را در خود نگه می دارد .مشخصات ستون :قطر 120 سانتی متر، ارتفاع 57 متر وشامل 46صفحه با 5000 سوراخ 3 میلی متری است. در بازیافت به تعیین ثابت توزیع گلسیرول بین صابون خام ولایه آبکی نیز پرداخته شده است. بحث اقتصادی بازیافت هم مورد مطالعه قرار گرفته است . در این تحقیق بربازده تولید گلسیرول به عنوان تابعی از غلظت بحث شده است.
تصفیه اولیه
برای خنثی کردن قلیای باقی مانده در سپاب از اسیدهای چرب با پایه اسیدهای چرب ماهی استفاده شده است . برای این کار در دمای در مدت 10 دقیقه قلیا و اسید چرب بر هم اثر کرده وقلیا خنثی می شود. این کار در ژاپن به ثبت رسیده است.
در تحقیقات دیگری برای خالص سازی اولیه از دستگاه اسمز معکوس استفاده شده است. صافی ساخته شده برای این کار از جنس پلی اکریلونیتریل است. محلول سپاب با فشار 5-20 اتمسفر روی صافی فرستاد ه می شود ودر نتیجه سدیم کلرید از سپاب جدا می شود. این روش در شوروی سابق به ثبت رسیده است.
برای صاف کردن رسوبات تشکیل شده در مراحل اولیه از فیلتر مخصوص نیز استفاده شده است . در این روش بر روی سطوح صافی مواد مختلف نظیر کربن اکتیو وآزبست قرار داده واثر آن را در صاف کردن محلول بررسی نموده اند. بهترین نتیجه با نسبت 1:3 آزبست – کربن اکتیو به دست آمده است همچنین تعیین شده که استفاده دارای نوسان (Palsation ) بر روی صافی ها میزان صاف کردن را افزایش نمی دهد.
جهت تصفیه اولیه از تصفیه با جریان برق هم استفاده شده است . برای رسیدن به این هدف گلسیرول (پساب)در معرض جریان برق D.C با اختلاف پتانسیل 10-70 ولت در دمای قرار می گیرد. از ورقه های آلومنیوم به عنوان کاته وآنه استفاده می شود.
در این روش آنه حل شونده ایست. برتری این روش کاهش محتوایی خاکستر وکاهش باقی مانده مواد آلی است. درمرجع دیگر از تصفیه در تانک های هوادهی استفاده شده است. در این کار عمل اکسید اسیون مواد آلی وناخالصی ها با هوا انجام می شود. در طول آزمایش ها BOD . COD. PH. و غلظت لجن فعال اندازگیری می شود.
1: Cnemicul Oxygen Demand Demand
2: Biogical Oxygen Demand
در تحقیقی اثر مقادیر مختلف نسبت به اسیدهای چرب موجود در سپاب برکیفیت کسیرول به دست آمده مطالعه شده است. در این روش جامد بانسبت ها ی مختلف در دمای پساب اثر داده می شود ظاهراً نتیجه در 66% مقدار نیاز برای خنثی کردن اسیدهای چرب به دست آمده است.
علاوه بر این از تقطیر آزئوتروپیکی برای آبگیری وحذف مواد معرفی محلول در سپاب استفاده شده است به عنوان معرف آزئوتروپیک از Z-ethyl-I-hexonal کمک گرفته اند با افزودن معرف وانجام عمل تقطیر. آب محلول جدا می شود در نیجه جدا شدن آب ، به مرور کلرید رسوب می کند رسوب نمک با دستگاه سانتریفوژ بطور پیوسته جدا می شود گلیسرول خامی که با این روش تغلیظ شده دارای فقط 5/1% آب و 5/3 % نمک می باشد.
استفاده از زرین های تبادل یونی:
از رزین های تبادل یونی سرصنعت گلیسرول برای اهداف مختلفی استفاده می شود. اهداف عمده استفاده از رزین بی رنگ کردن ، بی بوکردن ، نمک زدایی ، یون زدایی ،وغیره می باشد. در ذیل بعضی از کاربردها ی رزین در خالص سازی گلیسرول آمده است . در تحقیقاتی از رزین به همراه اولترافلیتر اسیون وهم چنین استمر معکوس جهت خالص سازی وتغلیظ استفاده شده است گلیسرول به دست آمده در این روش از نظر شمیایی خالص است.
از رزین تبادل یونی جهت حذف بو و ترکیبات اسیدی وغیره نیز استفاده شده است کاربرد زرین برای حذف بو موثر می باشد.
در موارد خالص ساز ی گلیسرول با استفاده از رزین های تبادل یونی به حد موثر است که بافر آیند تقطیر مقایسه شده است در بعضی موارد استفاده از رزین های تبادل یونی به جای تقطیر توصیه شده که این جایگزینی باعث کاهش 10% نیز می شود. هم چنین روشهایی شرح داده شده است که با استفاده دو از رزین تبادل یونی دیگر نیاز به فرآیند تقطیر و حتی فیلتر اسیون وجود ندارد محصول گلیسرول به دست آمده از این روش به حدی خالص است که در مصارف دارویی می تو ان از آن استفاده نمود.
علاوه بر استفاده های معمولی از رزین در خالص سازی ، شکل ستون حاوی رزین نیز بررسی شده است . و مشخص شده که استفاده از ستون مخروطی با زاویه کم در تصفیه محلوی سپاب مؤثرتر
دانلود مقاله در مورد باغبانی عمومی با word دارای 32 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله در مورد باغبانی عمومی با word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله در مورد باغبانی عمومی با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
باغبانی عمومی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول:
باز و بسته موتور گیربکس 3
نصب مجدد موتور و گیربکس 9
فصل دوم:
باز و بست تجهیزات جانبی 11
تسمه دینام 13
باز و بست و پمپ هیدرولیک فرمان 14
باز کردن سرسیلندر 15
باز و بسته کردن متعلقات سرسیلندر 20
مشخصات اجزاء سرسیلندر 22
بستر متعلقات سرسیلندر 28
باز و بست غلطک اسبکها 31
بستن اسبکها 32
نصب سر سیلندر 33
نصب جرخ دنده میل بادامک و تسمه تایم 36
فیلرگیری سوپاپها 37
تنظیم کش تسمه تایم 38
باز کردن قطعات بلوک سیلندر 41
مشخصات اجزا موتور 44
باز و بست شاتون و پیستون 46
نصب رینگهای پیستون 54
منابع 55
مقدمه:
کشاورزی از ابتدای امر به شکل امروزی نبوده همواره به ناچار تحت تاثیر تغییرات تدریجی سخت و مشکل در اشکال و روشهای مختلف کار قرار گرفته و در نتیجه تغییرات حاصله در طول زمان به کسب پیشرفتهایی در زمینه های فنی و علمی و تکاملی امروزی شده است که خود یک نوع احترام توام با سپاس به فعالیت
های طاقت فرسای اجداد و گذشتگان ما در زمینه ی کشاورزی است.
بررسی اشکال مختلف زندگی قبایل بدوی که کمتر دستخوش تغییر وتحول گردیده ونمونه شان هنوز در بعضی از مناطق کره ی زمین دیده میشود رهنمون خوبی است که بتوانیم این باور را در خود به وجود بیاوریم که انسانهای اولیه فقط تنها به جمع آوری بعضی گیاهان تازه روئیده وجوانه ها ولاروها وشفیره های حشرات واحتمالًا با خوردن جانداران کوچک زندگی خودرا تضمین تامین می کردند .به علت نداشتن ابزار کار شکار حیوانات بزرگ جثه مشکل و در پاره ی موارد حتی غیرممکن بوده، انسانهای اولیه در این دوره از زندگی خود مواجهه با مشکلات زیادی از نظر تامین معیشت خود بوده متعاقب مشکلات جاری به سی پیدا کرد و با استفاده از به کارگیری سنگ ابزارهای ساخته شده نسبت به شکار بعضی حیوانات وکشت تعدادی
از نباتات اقدام نمود . با آزمایشات تعدادی از نباتات به سودمند بودن آنها اطمینان حاصل کرد . پس از گذشت زمان و تجارب مکتسبه نسبت به تکثیر و ازدیاد آنها اقدام نمود و به کشت و تکثیر آنها در سطوح کوچک در محوطه ی کلبه های مسکونی خود مبادرت ورزید ؛ همزمان ضمن انجام کشتکار تعدادی از گیاهان به شکار حیوانات وحشی پرداخت و با استفاده از گوشت آنها به زندگی خود ادامه داد .
تاریخچه باغبانی در دنیا :
تاریخ بشر بر اساس داستان انسان گرسنه در جستجوی غذا بنیانگذاری شده است . حدود یک میلیون سال پیش تقریبا 125000 یکصد و بیست و پنج هزار نفر روی کــره ی زمین سکونت داشتند . که از این دوره آثار بدوی کشاورزی مبنی بر استفاده از بیلچه های سنگی بدست آمده است . به تدریج با افزایش جمعیت پراکندگی آنها در نقاط مختلف کره ی زمین در ده هزار سال پیش تعداد کل جمعیت و پراکندگی در سطح زمین تقریبا به سه میلیون نفر رسید.
بشر در حدود ده هزار سال قبل با اهلی کردن حیوانات وگیاهان مهمترین حادثه در تاریخ تکامل بشر بنیادی را برای کشت و زرع در دنیا پایه گذاری و متعاقب آن زراعت جانشین شکار شد . باید دانست که در هیچ مرحله ای از تاریخ از جمع آوری مواد گیاهی خوراکی کاملاً صرف نظر نشده است و هنوز هم در بسیاری از نقاط دنیاگیاهان خودرو محلی از نظر تامین غذا حائز اهمیت است . به عنوان مثال می توان از جنگلهای پسته خودرو در اطراف سرخس خراسان ،بوته زارهای تمشک وحشی مازندران ، جنگلهای زردالوی وحشی در ترکیه و بوته زارهای خودروی زغال اخته ابی در امریکا نام برد . از قرن چهاردهم میلادی با آغاز رنسانس در اروپا ،اروپائیان با
استفاده از کشفیات و اختراعات دانشمندان اسلامی به تجدید حیات علوم و فنون مختلف پرداختند و کشاورزی وباغبانی نیز از این جریان برکنار نمانند . به خصوص در ایتالیا و فرانسه باغبانی پیشرفت فراوان نمود کشف دنیای جدید در سال 1642 میلادی باعث شد که گیاهان جدید باغبانی به گنجینه موجود در دنیای قدیم اضافه گردد و فن باغبانی به خصوص سبزیکاری با پیدایش گیاهانی مثل گوجه فرنگی ، سیب زمینی ، لوبیا و کدو رونق بسیار بگیرد .
تاریخچه باغبانی در ایران :
نظری به تاریخ گذشته نشان می دهد که ایران یکی از اولین کشورهای دنیا است که در آن کشاورزی و دامپروری ، درختکاری، علوم ریاضی ، هیئت ، شیمی، پزشکی ، دانشهای طبیعی ،هنر و شعر و شاعری ونویسندگی شروع شده است .
ایران نخستین کشور جهان است که انسان اولیه در آن به کشت و زرع و پرورش دام پرداخته است . در حفاریهای نقاط مختلف ایران مشخص گردیده که در حدود سه هزار و سیصد سال پیش از میلاد مسیح درخت را در دامغان ، ری و کاشان به طرز مشابهی نقاشی می کرده اند. بنابراین در آن زمان از لحاظ باغبانی میان نقاط مختلف ایران رابطه هم برقرار بوده است . ایرانیان پیش از تاریخ ، نخست به طور آزاد و کاملاًطبیعی زندگی می کردند و در غارهای کوه مسکن گزیده و از شکار حیوانات و استفاده از گیاهان خودرو خود را سیر می کرده اند . سپس از غارها بدر آمده در نقاطی که چشمه سار و آب بوده دهکده و شهرهای کوچک بر پا کرده اند و به کشت و زرع پرداخته اند . دین زرتشت به کشاورزی اهمیت فراوان داده ، در اوستا آمده است :
آنکس که بیشترین مقدار گندم کشت کند و بیشترین سبزیها بکارد و بیشترین درختها بنشاند ، کسی که زمین خشک را آب دهد ، زمین را به منتهی درجه به وجد می آورد .
اهمیت محصولات باغبانی :
اهمیت و ارزش محصولات باغبانی بالاخص درختی علیرغم کهنسال بودن این فن و حرفه هنوز چنانکه لازم است در اجتماع ما روشن نیست و آمار دقیق و صحیح از سطح کشت تولیدات انواع مختلف میوه و صنایع وابسته به آن وجود ندارد که بتوان با عدد و رقم ارزش واقعی این محصولات را در اقتصاکشور ارائه داد .
وضع فعلی کشور از نظر تولید میوه چگونه است ؟ اگر آخرین آمار تهیه شده از طرف وزارت کشاورزی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم به وضع تولید این محصولات و ارزش آنها تا حدی پی خواهیم برد . هر چند دردقت این آمار باید شک کرد و مقادیرنهائی باآمار منتشر شده از طرف سازمان خوارو بار و کشاورزی و سایر منابع در آنها به چشم می خورد ولی در شرایط فعلی این تنها منبع قابل اعتماد است .
ارزش غذائی میوه جات
طبق نظریه کارشناسان تغذیه جهان ، بدن انسان برای اینکه سلامتی خود را حفظ وقدرت کار و انرژی لازم را داشته باشد به طور متوسط باید روزانه بین 2500-3000 کالری و 70-90 گرم پروتئین بعلاوه مقادیری از انواع
ویتامینها و املاح که ارزش حیاتی آنها بر همگان روشن است بدست آورد . این مقادیر بر حسب جنس ، سن ، نوع فعالیت و شرایط اقلیمی متفاوت است . زنان به کالری کمتر و نوجوانان در حال رشد به همان اندازه یا بیشتر از مردان بالغ به کالری و پروتئین نیاز دارند کودکان و بچه ها ، بیشتر از بزرگان به املاح معدنی و انواع ویتامینها نیازمند هستند . متاسفانه در حال حاضر مصرف سرانه ساکنین کشور ما ، علی رغم فراوانی ظاهری میوه نسبت به سایر ممالک اندک است .
طبقه بندی گیاهان باغی
در طی قرن های متمادی طبقه بندی های مختلفی توسط دانشمندان گیاه شناسی ارائه شد و هر کس به روش و شیوه خاص خود گیاهان را تقسیم بندی کرد . در زیر تقسیم بندی های مختلفی که در مورد نباتات باغی بکار برده می شود ، آورده شده است .
1 طبقه بندی از نظر چرخه زندگی : دراین طبقه بندی گیاهان به سه دسته تقسیم می شوند :
گیاهان یک ساله : گیاهانی هستند که در آنها دور
ه کامل زندگی یعنی از جوانه زدن بذر تا تولید گل و بذر جدید یک فصل رشد است و بیشتر از یک سال طول نمی کشد . این گیاهان بعد از رسیدن بذر ، خشک می شوند و می میرند . اسفناج ،کاهو ، اطلسی از این گروهند .
گیاهان دو ساله : نباتاتی هستند که یک چرخه کامل زندگیشان دو فصل رشد طول می کشد . این گیاهان در سال اول فقط رشد رویشی می نمایند ، یعنی فقط شاخ و برگ و ریشه تولید می کنند و در سال دوم به گل می نشینند و تولید بذر کرده ، پس از رسیدن بذر می میرند . گیاهان دو ساله در سال اول معمولاً فاقد ساقه بوده و بر روی زمین گس
ترش یافته و برای ایجاد ساقه گل دهنده احتیاج به یک دوره سرما دارند . پس از اینکه در زمستان سرمای لازم را دریافت نمودند ، در سال دوم ساقه گل دهنده که معمولاً طویل می باشد ایجاد می شود . کرفس ، پیاز ، شب بو از جمله این گیاهان بشم
ه پیشین ، بعد از رسیدن بذر از بین نمی روندو سالیان متوالی تولید گل و بذر می کنند ؛ مارچوبه، ریواس ، نعناع ،گل کوکب ، و درختان میوه جزو
این گروه به شمار می روند . در گلها و سبزی های علفی چند ساله معمولاً تنها قسمتهای زیرزمینی گیاه دائمی می باشد و قسمتهای هوائی آنها اغلب یکساله بوده در زمستان از بین می روند و گیاه در فصل بهار شاخ و برگ جدیدی تولید می کند ، در تمشک و دیگر گیاهان جنس تمشک ریشه دائمی وساقه ها دو ساله می باشند . در درختان خزان دار مثل سیب وهلو ریشه و ساقه ی چند ساله و برگها چند ساله اند و در درختان همیشه سبز ریشه ، ساقه و برگ چند ساله هستند .
2 طبقه بندی از نظر شرائط محیطی :
نباتات بسته به میزان مقاومتشان نسبت به سرمای زمستانه به دو دسته حساس و مقاوم تقسیم بندی می شوند . در درختان بعضی اوقات تقسیم بندی را فراتر برده آنها را بسته به مقاومت چوب در برابر سرمای زمستان و یا مقاومت جوانه گل در برابر سرمای بهاره تقسیم بندی می کنند . برای مثال چوب درخت زردآلو
می تواند سرمای بسیار شدید را در زمستان تحمل نماید ، ولی جوانه گل آن در برابر سرمای بهاره بسیار حساس می باشد . به این جهت کشت آن محدود به مناطقی می شود که سرمای بهاره نداشته باشد .
3 . طبقه بندی از روی عادت رشد و شکل و نوع ساقه هوائی :
در این طبقه بندی گیاهان به دو دسته خشبی و علفی تقسیم بندی می شوند . خشبیها که دارای اندام و بافت های چوبی می باشند خود به سه دسته کوچکتر (درخت ، درختچه ، خزنده ) تقسیم بندی می گردند. درخت معمولاً دارای یک تنه اصلی مستقیم است (مثل کاج ، چنار).درختچه دارای چندین شاخه اصلی بجای تنه می باشد (شمشاد ،تمشک ).گیاهان چوبی خزنده ،باوجودی که دارای ساقه ی مشخص می باشند نمی توانند بدون قیم بر روی تنه خود بایستند (مثل مو) گیاهان علفی که دارای بافت های ترد و نـــرم می باشند خود به دو دسته کوچکتر علفی و خزنده تقسیم می ش
وند. دسته اول نیاز به قیم نداشته و بر روی ساقه خود میایستند (شمعدانی ، اطلسی )دسته دوم بر روی زمین می خزند (هندوانه ، کدو ) گیاهان چوبی عمدتاً چند ساله اند در صورتیکه گیاهان علفی ممکن است یکساله دوساله و یا چندساله باشند ، در مناطق معتدله شاخ و برگ گیاهان علفی چند ساله هر سال در اثر سرما از بین می رود ولی ریشه آنها زنده می ماند و در بهار سال بعد دوباره شاخ و برگ جدید تولید می کند . (کوکب ، نعناع و توت فرنگی ). به طور کلی گیاهانی که برگهای خود را در فصل زمستان ازدست می دهند خزان دار خوانده می شوند (بید ،نارون،چنار )و آنهائی که در سراسر سال دارای ب
رگ هستند همیشه سبز می گویند (نارنج ، زیتون،خرما )البته در گیاهان همیشه سبز روی گیاه برگ هایی وجود داردکه آن را سرسبز نگه می دارد . گیاهان خزان دار بیشتر در مناطق معتدله جهان دیده می شوند ، در حالی که گیاهان همیشه سبز مخصوص نواحی گرمسیر و نیمه گرمسیر می باشند.
4 . طبقه بندی باغبانی :
با در نظر گرفتن عواملی از قبیل نحوه مصرف می توان گیاهان باغبانی را به چهار دسته کلی (میوه ، سبزی ، زینتی و متفرقه )به شرح زیر تقسیم بندی کرد .
میوه- از نظر گیاهشناسی میوه عبارتست از دیواره تخمدان رشد کرده تکامل یافته یک گل که ممکن است با بعضی دیگر از قسمتهای گل همراه باشد ،از نظر باغبانی میوه عبارتست از قسمت گوشتی و خوراکی یک گیاه که در بوجود آمدنش قسمتهای مختلف گل تاثیر مستقیم دارند ، مثل خربزه ،
هندوانه،خیار، گوجه فرنگی و بادمجان که همگی یکساله هستند یا به صورت یکساله کشت می شوند ولی غده ی سیب زمینی که گل در به وجود آمدنش نقشی ندارد میوه به حساب نمی آید .
میوه ها از نظر احتیاجات حرارتی به دودسته تقسیم می شوند :میوه های مناطق معتدله و میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری .
الف-میوههای مناطق معتدله که شامل :
1-میوه های دانه دار مثل سیب، گلابی ، به و زالزالک
2-میوه های هسته دار مثل بادام، گیلاس ،آلبالو، زردآلو،هلو، گوجه و آلو
3- میوه های مرکب مثل توت و شاه توت
4- میوه های خشکباری مثل فندق و گردو
ب-میوههای مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری
درختان همیشه سبز :
1-مرکبات(پرتقال،لیموشیرین،نارنگی،لیموترش،گریب فروت )
2-نخیلات (خرما و نارگیل ،میوه آنها ازلحاظ گیاهشناسی سته یا حبه می باشد )
3-زیتون و خربزه درختی که میوه آنها سته می باشد (هسته زیتون مربوط به بافت بذر است نه درون بر )
4-انبه و اوکادو که هر دو میوه شفت دارند .
درختان خزاندار:
1-انار: دارای میوه سته مرکب است که در داخل آن تعداد زیادی شفت کوچک قرار دارد .
2-انجیر:دارای میوه کاذب است که در داخل آن چندین فندقه درون یک نهنج گوشتی قرار دارد.
3- پسته: درون بر چوبی است جزو میوه های خشکباری است.
4-خرمالو : که میوه آن یک سته یا حبه است .
سبزی های فصل سبـز سبزی های فصل گــــرم
مقاوم نمیه مقاوم حساس خیلی حساس
مارچوبه هویج ذرت بلال خیار
انواع کلم ها گل کلم گوجه فرنگی
بادمجان
تره فرنگی کرفس لوبیای آمریکایی
پیاز چغندر برگی طالبی
نخود کاسنی کدومسمائئ
تربچه کاهو سیب زمینی شیرین
اسفناج سیب زمینی هندوانه
شلغم
ریواس
گیاهان زینتی :
شامل دسته های زیر می باشد :
گیاهان خشبی ، درخت ها ، درختچه ها ، خزنده ها ،گیاهان علفی
گیاهان متفرقه:
گیاهان متفرقه گیاهانی هستند که جزو گیاهان باغبانی محسوب می شوند ولی در هیچ یک از سه دسته قبل نمی گنجد و گروههای زیر را شامل می شود :
الف – گیاهان نوشابه ای شامل چای،قهوه، کاکائو
ب- گیاهان شیرابه ای مثل درخ
ت کائوچو و فیکوس
پ- گیاهان داروئی شامل گاو زبان و سنبل الطیب
ت-گیاهان ادویه ای مثل وانیل، دارچین، هل، زرد چوبه و آویشن
تاسیسات و ادوات باغبانی:
وسایلی را که در باغبانی مورد استفاده قرار می دهند می توان به دو دسته تقسیم نمود .
1 اداواتی که در کلیه شعب باغبانی (درختکاری،گلکاری وسبزیکاری)مورد استعمال دارند مانند اداوات تهیه زمین ،قیچی باغبانی ،لوازم پیوند زنی و وسایل حمل و نقل خاک و کود و اداوت کار.
2 لوازمی که در رشته بخصوص از فن باغبانی بکار می رود از قبیل ماشین و قیچی چمن بری که فعلاً در گلکاری استعمال می شود ، و قیچی مخصوص بریدن شاخه های ضخیم و نازک که در ارتفاعات زیاد روی تنه درخت قرار گر
فته اند و یا وسایل مخصوص چیدن میوه های درشت مانند گلابی و غیره که در قسمت درختکاری مورد استعمال دارد.
اداوات دستی که در باغبانی مورد استفاده قرار می گیرد عبارت است از:
1 بیل – درباغبانی از بیل دو استفاده می شود :یکی برای شخم زدن و برگرداندن زمین و دیگری برای تسطیح و ساختن مرزها و آبیاری ،بیلی که برای برگرداندن و شخم زدن زمین بکار می رود معروف است به بیل نوک باریک و در نقاط مختلف کشور دارای ابعاد مختلف می باشد . بیل هائی که برای تسطیح زمین و یا ساختن مرزها و آبیاری بکار
می رود موسومند به بیل ساختمانی .
2 بلویافوکا- این اسباب خیلی شبیه به تیشه است که قسمت آهنی مربع مستطیل و تقریباًبه ابعاد 23 در 16 سانتیمتر می باشد .
3 کلنگ دو سر – اسبابی است کاملاً شبیه به کلنگ های دو سر بنائی با این تفاوت که به جای نوک باریک در یک طرف نوک تیزی با یک چنگک دو شاخه قرار گرفته در صورتیکه در طرف مقابل دارای نوک شیشه ای می باشد .
4 . چنگک -چنگک آلتی است شبیه به بیل که به جای صفحه آهنی آن سه یا چهار دندانه بطول 25 تا 30 سانتیمتر قرار گرفته اقسام مختلف چنکگ برای خراش دادن سطح مزرعه و تهویه توده کود خاک برگ و برداشت محصول زیرزمینی مانند سیب زمینی بکار می رود .
5 شن کش – شن کش آلتی است مانند شانه با دسته بلند که در موقع تسطیح زمین و جمع آوری شن و قطعات کوچک سنگ یا زیر خاک کردن پاره بذور و جمع آوری علف و تنظیف قطعات گلکاری به کار می رود .
6بیلچه – این اسباب برای کندن نشای گل و انواع سبزیها از خزانه و گاهی نیز برای وجین و نرم کردن پای بوته ها و یا کاشتن نهال بکار می رود .
لوازم مبارزه با آفات و بیماری های نباتی:
اصولاً ماشینهای سمپاشی ساده را به دو طبقه می توان تقسیم نمود :
-آنهاییکه قبلًا به وسیله تلمبه مخصوصی فشار کافی در داخل مخزن ایجاد نموده و بعد شروع به سمپاشی می نماید .
– آنهاییکه در تمام مدت بوسیله دستی مخصوصی که در کنار مخزن قرار گرفته فشار لازم را ایجاد می نماید .
گلخانه:
گلخانه عبارت از ساختمانی است که در آن حرارت،رطوبت، نور و میزان گاز کربنیک قابل کنترل است . درون آن نباتات را می توان در تمام سال ، به ویژه در خارج از فصل پرورش داد . بعضی از محصولات را پیش رس کرد و یا برای تمام یا قسمتی ازسال گیاهان را از آب و هوای نامناسب دور نگه داشت .
-گلخانه ها از نظر نوع ساختمانی به اشکال مختلف ساخته شوند :
الف- گلخانه یکطرفه :این گلخانه معمولاً در ک
نار دیوار ساخته می شود و به طوری که دیوار شمالی آن با مصالح ساختمانی بنا شده و دیوارهای شرقی و غربی آن نیز تماماً یانصف از آجر ساخته می شود . دیواره جنوبی گلخانه کوتاهتر از دیواره شمالی آن است . بنابراین گلخانه دارای سقف شیشه ای شیب دار است . زاویه سقف با سطح زمین 30 تا 55 درجه می باشد .
ب- گلخانه نیمه دو طرفه :در این گلخانه سقف ازدو طرف شیب دارد و دیواره شمالی آن بلندتر از دیواره جنوبی است ، بنابراین دو طرف شیب دار سقف از نظر اندازه نامساوی است به طوری که مرتفع ترین نقطه سقف گلخانه به اندازه یک سوم عرض گلخانه با دیوار شمالی فاصله دارد . در این حالت لازم است که پایه های آهنی در زیر م
رتفع ترین نقطه سقف قرار گیرد تا سقف را مستحکم نگه دارد . دیواره شمالی گلخانه را به اندازه 70/1 تا 3 متر از دیواره جنوبی بلند تر می سازند .
پ- گلخانه دو طرفه :جهت این نوع گلخانه شمالی جنوبی است و ارتفاع دیواره های جانبی گلخانه در تمام جهات با هم مساوی است . سقف گلخانه از دو طرف هم شیب و هم اندازه است . ارتفاع سقف در بلند ترین نقطه آن معمولاً5/2 تا 5/3 متر و عرض آن بین 3 تا 6 متر است .
ت- گلخانه دو جداره : این گلخانه ها در مواقعی که به حرارت ثابت و رطوبت نزدیک به اشباع نیاز است (مثلاً برای پرورش ارکیده ها) ساخته می شود ، پوشش این نوع گلخانه ها از دو لایه شیشه ای به فاصله 5 سانتیمتر از یکدیگر تشکیل شده که فاصله بین دو جدار شیشه ای به صورت عایق عمل کرده ، تقریباً در تمام قسمتهای گلخانه حرارت یکنواخت می شود .
طبقه بندی گلخانه ها از نظر حرارت:
گلخانه گرم
گلخانه تکثیر یا گلخانه گرم و مرطوب
گلخانه نیمه گرم یا معتدل
گلخانه خنک
عوامل محیطی مهم در گلخانه :مهمترین عوامل محیطی مهم در درون گلخانه عبارت است از :
• نور –شدت، مدت تابش و کیفیت نور برای گیاه اهمیت دارد . شدت نور لازم در گلخانه با نوع گیاه فرق می کند . در زمستان که نور طبیعی کم است می توان از نور مصنوعی استفاده کرد . در تابستان باید از شدت زیاد نور آفتاب در گلخانه کاست و بدینوسیله دمای گلخانه را کاهش داد . این کار با پاشیدن موادی مانند دوغاب آهک بر روی شیشه گلخانه و یا پوشاندن سطح خارجی آن با حصیر امکان پذیر است . مدت تابش نور به احتیاجات گیاهی که در گلخانه نگه داری می شود ، بستگی دارد . مثلا گل بنت قنسول روز کوتاه ، گل کیفی روز بلند و میخک بی تفاوت به طول روز است .
• دما –کنترل دمای گلخانه بسیار مهم است و با رشد گیاه رابطه مستقیم دارد . در گلخانه ها به دمای شبانه اهمیت بیشتری داده می
شود . مقدار دمای لازم بستگی به نوع نبات دارد . مثلاً دمای شبانه برای گلهای میخک و میمون 10 درجه سانتی گراد برای بنت قنسول 15درجه سانتی گراد و برای گیاهان برگ زینتی 21 درجه سانت گراد است . دمای روزانه گلخانه در روزهای ابری باید 3 درجه و در روزهای آفتابی 6 تا 9 درجه بیشتر از دمای شبانه باشد .
• رطوبت –ازآنجاکه بسیاری ازاعمال فیزیولوژیکی و متابولیکی درمحیط آبگونه صورت می گیرد، در زندگی گیاهی آب عامل مهم محسوب می شود . آبیاری در گلخانه ممکن است از بالا و یا از پائین انجام شود .
• تهویه –تهویه گلخانه از جنبه های گوناگون حائز اهمیت است . مثلاً بدین وسیله اکسیژن لازم برای تنفس تامین می گردد و یا از تجمع گازهای سمی در گلخانه جلوگیری می شود .
.خاک-از عوامل مهم در گلخانه خک است . اهمیت خاک در حفظ گیاه ،تامین آب و قسمتی از مواد غذائی آن می باشد . استریل کردن خاک یکی از کارهای مهم گلخانه ای است که با استفاده از حرارت و مواد شیمیائی فرم الدئید و پیکرین یا گاز اشک آور متیل بروماید انجام می شود .
هورمونهای گیاهی در باغبانی
هورمونهای گیاهی موادی هستند که بسیاری از فعل و انفعالات بیولوژیکی را تنظیم می کنند و در نتیجه ،بر روی بسیاری از پدیده های فیزیولوژیکی ،نظیر رشد و نمو شاخه ها ، تشکیل و رشد ریشه در قلمه ها و بذرها ،گلدهی ،باروری ،میوه دهی و بسیاری دیگر از فعالیت های گیاهی تاثیر می گذارند .ابتدا تصور می شد که برای هر یک از پدیده های فوق یک هورمون بخصوصی وجود دارد ولی سالهای بعد تحقیقات نشان داد که تعداد آنها کمتر است و یک هورمون مخصوص ممکن است در بسیاری از فعل و انفعالات بیولوژیکی دخالت داشته باشد .
انواع هورمونهای نباتی :بطور کلی هورمونهای نباتی را می توان به پنج دسته تقسیم کرد ،عبارتند از :
1-اکسین ها 2-جیبرلن ها 3- سیتوکنین ها 4- مواد جلوگیری کننده از رشد 5- گا زهائی مانند اتیلن و استیلن
اکسین ها:اسید اندول استیک مهمترین اکسینی است که بصورت طبیعی در بافت های گیاهی یافت می شود میزان این ماده در بافت های مختلف گیاهی و در گیاهان مختلف متفاوت است و مانند تمامی هورمونهای گیاهی مقدار آن در بافت ها بسیار اندک است .
جیبرلین ها:اولین بار توسط ژاپنی ها از یک نوع قارچ بدست آمد و مدتها فراموش شده باقی ماند سپس توسط دانشمندان سایر نقاط دنیا کشف آنها پیگیری شد و در گیاهان عالی یافت شد . امروزه حداقل 40 نوع متفاوت از جیبرلین ها شناخته شده اند و هر سال بر تعداد آنها افزوده می شود . بعضی از آنها معروفتر از سایرین شدند و در کشاورزی و باغبانی بیشتر از سایر انواع جیبرلین ها مورد استفاده قرار گرفتند . جیبرلین ها نیز مانند اکسین ها باعث طویل شدن و بزرگ شدن سلولها می شوند بعلاوه این مواد در تقسیم و در نتیجه تکثیر سلولهای گیاهی بسیار موثر می باشند و در نتیجه باعث طویل شدن شاخه ها و رشد طولی نبات می شوند.
سیتوکنین ها:این ها هورمونهای نباتی می باشند که در تقسیم و تکثیر آنها دخالت دارند . غالباً مشتقات ماده ای بنام آدنین می باشند که این ماده خود در ساختمان اسیدهای نوکلئیک وارد است.
مواد جلوگیری کننده از رشد: در گیاهان بسیاری از مواد جلوگیری کننده از رشد وجود دارد، پدیده هائی نظیر جوانه زدن بذر ،توقف رشد شاخه ها و دوره خواب جوانه ای و غیره ارتباط نزدیک با این مواد دارند . اینها ترکیبات مختلفی می باشند و غالباً از مواد فرار مانند فنیلها و فنولها تتشکیل می شوند ،مواد جلوگیری کننده از رشد نیز به صورت طبیعی و مصنوعی شناخته شده اند از دسته اول اسید ابسیسیک شهرت فراوان دارد و در گیاه بسیار فعال است .
اتیلن:احتمالاً اتیلن در تمام بافت ه
ای زنده حاصل می شود ،میوه های رسیده محتوی مقادیر زیادی اتیلن می باشند . نظر به اینکه این گاز تاثیر بارزی در بعضی از پدیده های فیزیولوژیکی گیاهی نظیر گلدهی و غیره دارد در سالهای اخیر جزو هورمونهای نباتی بحساب آمده است از آنجا که مصرف این گاز جهت بعضی کارهای باغبانی و یا کشاورزی عملاً به دشواری امکان پذیر است ماده ای بنام اتفون ساخته شده است که این گاز را متصاعد می کند .
هرس
کلیات در رابطه با هرس
متخصصین در امر هرس باید دارای اطلاعا
ت دقیق علمی و تجربیات کافی از نظر علمی و عملی باشند تا بتوانند در امور تربیت و نگهداری درختان باغ میوه توفیق حاصل نموده و محصول را در سطح قابل قبول و استانداردی تولید نمایند .البته این کار در عمل مشکلاتی دارد ،زیرا دو درخت از یک نوع را در یک باغ میوه نمی توان یافت که از نظر رشد و نمو اعضای رویشی و زایشی کاملاً همانند و مشابه باشند . بنابراین همواره یک متخصص مجرب خودش را در مقابل هر یک از درختان باغی در یک وضعیت و حالات تازه ای مشاهده
می کند در این صورت ناچاراً به حکم ضرورت ایجاب می کند که یک حکم را بین اعضای مختلف هوائی یک درخت عمل نماید در این صورت مغز هرس کننده بیشتر از دستهایش بکار میافتد به هر حال باید توجه نمود ، افرادی که به امر هرس مبادرت می نمایند ،لازم است دوره آموزشی لازم را ببینند ،زیرا چنین افرادی می توانند تا حدودی علل حذف و یا ابقای عضوی را در روی درخت توضیح دهند .
هرس درختان میوه
هرس درختان میوه برای دو منظور انجام می گیرد . یکی تشکیل فرم یا شکل دهی ،دیگری هرس به منظور تولید میوه و یا بهرهوری و همچنین بهتر کردن کمیت و کیفیت محصول می باشد.
1 هرس فرم:از نظر علمی و بهره برداری ،فرم درخت تابع خصوصیات نوع درخت و شرایط آب و هوائی محیط و محل می باشد . برای تشکیل فرم مورد نظر باید اعضای رویشی مخصوصاً شاخه های اولیه درخت مورد نظر را که فرم پذیر هستند ،بر حسب هدف انتخابی و تعیین شده هدایت کرده تا فرم لازم و مطلوب در آنها ایجاد گردد.
2 هرس تولید میوه یا بهره برداری :هرس تولید میوه عبارت است ازکلیه اقداماتی که تغییراتی در اجرای عملیات مختلف مورفولوژیکی درخت به منظور تقویت و یا تضعیف آن و نیز اصلاح محصول درخت از نظر کمی و کیفی ایجاد نمالید .
قانون اول –وجود هوا و نور متناسب و کافی اعمال تغذیه و رشد و نمو اعضای مختلف رویشی و زایشی درخت را تسریع و تسهیل مینماید.
قانون دوم-قسمتهای خیلی بلند و طویل شاخه هایی که در امتداد طول تنه رشد می کنند بهتر و بیشتر از سایر قسمتهای اعضای درخت که در پایین و زیر سایر شاخه ها قرار گرفته اند.
قانون سوم –همواره بین اعضای مختلف رویشی زایشی رقابت تغذیه برقرار است.
قانون چهارم –قسمتهای مختلف شاخه
های یک درخت از نظر تغذیه ای و رویشی نسبت به همدیگر وابسته بوده و مسئولیت مشترکی از این لحاظ به عهده دارند .
قانون پنجم –جوانه های موجود در روی قسمتهای مختلف شاخه های یک درخت که دارای موقعیت های متفاوت می بشند جریان شیره خام در آوند های آنها به نسبت کم و زیاد بودنشان موجب تشکیل جوانه های چوبی گشته که احتمالاً ممکن است بعداً تبدیل به جوانه معمولی گل دهنده گردند .
قانون ششم –اگر شیره خام به مقدار کم در اختیار هر یک از جوانه ها قرار گیرد ولی بتوانند از شیره پرورده متناسب بموقع استفاده کنند ب
دانلود مقاله جمعیت و توسعه رشد اقتصادی با word دارای 45 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله جمعیت و توسعه رشد اقتصادی با word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله جمعیت و توسعه رشد اقتصادی با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
جمعیت و توسعه رشد اقتصادی
مقدمه
از سالیان بسیار دور, با افزایش سطح دانش و فهم بشر, کیفیت و وضعیت زندگی او همواره در حال بهبود و ارتقا بوده است. بعد از انقلاب فرهنگی-اجتماعی اروپا (رنسانس) و متعاقب آن انقلاب صنعتی, موج پیشرفت‌های شتابان کشورهای غربی آغاز گردید. تنها کشور آسیایی که تا حدی با جریان رشد قرن‌های نوزده و اوایل قرن بیستم میلادی غرب همراه گردید کشور ژاپن بود. بعد از رنسانس که انقلابی فکری در اروپا رخ داد, پتانسیل‌های فراوان این ملل, شکوفا و متجلی گردید اما متاسفانه در همین دوران, کشورهای شرقی روند روبه‌رشدی را تجربه نکرده و بعضاً سیری نزولی طی نمودند. البته بعضاً حرکتهای مقطعی و موردی در این کشورها صورت گرفت اما از آنجاییکه با کلیت جامعه و فرهنگ عمومی تناسب کافی را نداشت و مورد حمایت واقع نگردید, به سرعت مزمحل گردید. محمدتقی‌خان امیرکبیر در ایران, نمونه‌ای از این دست است.
مباحث توسعه اقتصادی از قرن هفدهم و هجدهم میلادی در کشورهای اروپایی مطرح گردید. فشار صنعتی‌شدن و رشد فناوری در این کشورها توام با تصاحب بازار کشورهای ضعیف مستعمراتی باعث شد تا در زمانی کوتاه, شکاف بین دو قطب پیشرفته و عقب‌مانده عمیق شده و دو طیف از کشورها در جهان شکل گیرد: کشورهای پیشرفته (یا توسعه‌یافته) و کشورهای عقب‌مانده (یا توسعه‌نیافته).
توسعه اقتصادی چیست
باید ببن دو مفهوم ”رشد اقتصادی“ و ”توسعه اقتصادی“ تمایز قایل شد. رشد اقتصادی, مفهومی کمی است در حالیکه توسعه اقتصادی, مفهومی کیفی است. ”رشد اقتصادی“ به تعبیر ساده عبارتست از افزایش تولید (کشور) در یک سال خاص در مقایسه با مقدار آن در سال پایه. در سطح کلان, افزایش تولید ناخالص ملی (GNP) یا تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال موردنیاز به نسبت مقدار آن در یک سال پایه, رشد اقتصادی محسوب میشود که باید برای دستیابی به عدد رشد واقعی, تغییر قیمت‌ها (بخاطر تورم) و استهلاک تجهیزات و کالاهای سرمایه‌ای را نیز از آن کسر نمود .
منابع مختلف رشد اقتصادی عبارتند از افزایش بکارگیری نهاده‌ها (افزایش سرمایه یا نیروی کار), افزایش کارآیی اقتصاد (افزایش بهرهوری عوامل تولید), و بکارگیری ظرفیت‌های احتمالی خالی در اقتصاد.
”توسعه اقتصادی“ عبارتست از رشد همراه با افزایش ظرفیت‌های تولیدی اعم از ظرفیت‌های فیزیکی, انسانی و اجتماعی. در توسعه اقتصادی, رشد کمی تولید حاصل خواهد شد اما در کنار آن, نهادهای اجتماعی نیز متحول خواهند شد, نگرش‌ها تغییر خواهد کرد, توان بهره‌برداری از منابع موجود به صورت مستمر و پویا افزایش یافته, و هر روز نوآوری جدیدی انجام خواهد شد. بعلاوه می‌توان گفت ترکیب تولید و سهم نسبی نهاده‌ها نیز در فرآیند تولید تغییر می‌کند. توسعه امری فراگیر در جامعه است و نمی‌تواند تنها در یک بخش از آن اتفاق بیفتد. توسعه, حد و مرز و سقف مشخصی ندارد بلکه بدلیل وابستگی آن به انسان, پدیده‌ای کیفی است (برخلاف رشد اقتصادی که کاملاً کمی است) که هیچ محدودیتی ندارد .
توسعه اقتصادی دو هدف اصلی دارد:
• افزایش ثروت و رفاه مردم جامعه (و ریشه‌کنی فقر)
• ایجاد اشتغال, که هر دوی این اهداف در راستای عدالت اجتماعی است. نگاه به توسعه اقتصادی در کشورهای پیشرفته و کشورهای توسعه‌نیافته متفاوت است. در کشورهای توسعه‌یافته, هدف اصلی افزایش رفاه و امکانات مردم است در حالیکه در کشورهای عقب‌مانده , بیشتر ریشه‌کنی فقر و افزایش عدالت اجتماعی مدنظر است.
شاخصهای توسعه اقتصادی
از جمله شاخصهای توسعه اقتصادی یا سطح توسعه‌یافتگی می‌توان این موارد را برشمرد :
الف. شاخص درآمد سرانه: از تقسیم درآمد ملی یک کشور (تولید ناخالص داخلی) به جمعیت آن, درآمد سرانه بدست می‌آید. این شاخص ساده و قابل‌ارزیابی در کشورهای مختلف, معمولاً با سطح درآمد سرانه کشورهای پیشرفته مقایسه میشود. زمانی درآمد سرانه 5000 دلار در سال نشانگر توسعه‌یافتگی بوده است و زمانی دیگر حداقل درآمد سرانه 10000 دلار.
ب. شاخص برابری قدرت خرید (PPP): از آنجاکه شاخص درآمد سرانه از قیمت‌های محلی کشورها محاسبه میگردد و معمولاً سطح قیمت محصولات و خدمات در کشورهای مختلف جهان یکسان نیست, از شاخص برابری قدرت خرید استفاده میگردد. در این روش, مقدار تولید کالاهای مختلف در هر کشور, در قیمت‌های جهانی آن کالاها ضرب شده و پس از انجام تعدیلات لازم, تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه آنان محاسبه میگردد.
ج. شاخص درآمد پایدار (GNA, SSI): کوشش برای غلبه بر نارسایی‌های شاخص درآمد سرانه و توجه به ”توسعه پایدار“ به جای ”توسعه اقتصادی“, منجر به محاسبه شاخص درآمد پایدار گردید. در این روش, هزینه‌های زیست‌محیطی که در جریان تولید و رشد اقتصادی ایجاد میگردد نیز در حساب‌های ملی منظور گردیده (چه به عنوان خسارت و چه به عنوان بهبود منابع و محیط زیست) و سپس میزان رشد و توسعه بدست می‌آید.
د. شاخصهای ترکیبی توسعه: از اوایل دهه 1980, برخی از اقتصاددانان به جای تکیه بر یک شاخص انفرادی برای اندازه‌گیری و مقایسه توسعه اقتصادی بین کشورها, استفاده از شاخصهای ترکیبی را پیشنهاد نمودند. به عنوان مثال می‌توان به شاخص ترکیبی موزنی که مک‌گراناهان (1973) برمبنای 18 شاخص اصلی (73 زیرشاخص) محاسبه می‌نمود, اشاره کرد (بعد, شاخص توسعه انسانی معرفی گردید).
و. شاخص توسعه انسانی (HDI): این شاخص در سال 1991 توسط سازمان ملل متحد معرفی گردید که براساس این شاخص‌ها محاسبه میگردد: درآمد سرانه واقعی (براساس روش شاخص برابری خرید), امید به زندگی (دربدو تولد), و دسترسی به آموزش (که تابعی از نرخ باسوادی بزرگسالان و میانگین سالهای به مدرسه‌رفتن افراد است).
مکاتب مختلف توسعه اقتصادی
از قرن هجدهم و با رشد سریع صنایع در غرب, اولین اندیشه‌های اقتصادی ظهور نمود. این اندیشه‌ها, در پی تئوریزه‌کردن رشد درحال‌ظهور, علل و عوامل, راهکارهای هدایت و راهبری, و بررسی پیامدهای ممکن بود. از جمله مکاتب پایه در توسعه اقتصادی می‌توان به این موارد اشاره کرد .
نظریه آدام اسمیت
اسمیت یکی از مشهورترین اقتصاددانان خوشبین کلاسیک است که از او به عنوان ”پدر علم اقتصاد“ نام برده میشود. اسمیت و دیگر اقتصاددانان کلاسیک (همچون ریکاردو و مالتوس), ”زمین“, ”کار“ و ”سرمایه“ را عوامل تولید می‌دانستند. مفاهیم دست نامرئیِ ”تقسیم کار“, ”انباشت سرمایه“ و ”گسترش بازار“, اسکلت نظریه وی را در توسعه اقتصادی تشکیل می‌دهند. تعبیر ”دست‌های نامرئی“ آدام اسمیت را می‌توان, به طور ساده, نیروهایی دانست که عرضه و تقاضا را در بازار شکل می‌دهند, یعنی خواست‌ها و مطلوب‌های مصرف‌کنندگان کالاها و خدمات (از یک طرف) و تعقیب منافع خصوصی توسط تولیدکنندگان آنان (از طرف دیگر), که در مجموع سطوح تولید و قیمت‌ها را به سمت تعادل سوق می‌دهند. او معتقد بود ”سیستم مبتنی بر بازارِ سرمایه‌داریِ رقابتی“ منافع همه طرف‌ها را تامین می‌کند.
اسمیت سرمایه‌داری را یک نظام بهره‌ور با توانی بالقوه برای افزایش رفاه انسان می‌دید. بخصوص او روی اهمیت تقسیم کار (تخصصی‌شدن مشاغل) و قانون انباشت سرمایه به عنوان عوامل اولیه کمک‌کننده به پیشرفت اقتصادی سرمایه‌داری (و یا به تعبیر او ”ثروت ملل“) تاکید می‌کرد. او اعتقاد داشت ”تقسیم کار“ باعث افزایش مهارت‌ها و بهرهوری افراد میشود و باعث میشود تا افراد (در مجموع) بیشتر بتوانند تولید کنند و سپس آنان را مبادله کنند. باید بازارها توسعه یابند تا افراد بتوانند مازاد تولید خود را بفروشند (که این نیازمند توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل است).
آدام اسمیت اولویت‌های سرمایه‌گذاری را در کشاورزی, صنعت و تجارت می‌دانست, چون او معتقد بود به دلیل نیاز فزاینده‌ای که برای مواد غذایی وجود دارد کمبود آن (و تاثیرش بر دستمزدها) می‌تواند مانع توسعه شود. تئوری توسعه اقتصادی اسمیت, یک نظریه گذار از فئودالیسم به صنعتی‌شدن است.
نظریه مالتوس
شهرت مالتوس بیشتر به نظریه جمعیتی وی مربوط میشود حال آنکه وی در مورد مسایل اقتصادی مانند اشباع بازار و بحران‌های اقتصادی نیز دارای نظریات دقیقی است. در اینجا به صورت گذرا هر دو را بیان می‌کنیم:
الف. نظریه جمعیتی مالتوس: او معتقد بود با افزایش دستمزدها (فراتر از سطح حداقلی معیشت), جمعیت افزایش می‌یابد, چون همراهی افزایش دستمزدها با افزایش میزان تولید, باعث فراوانی بیشتر مواد غذایی و کالاهای ضروری شده و بچه‌های بیشتری قادر به ادامه حیات خواهند بود. به اعتقاد او, وقتی دستمزدها افزایش می‌یابد و با فرض سیری‌ناپذیری امیال جنسی فقرا, می‌توان انتظار داشت که در صورت عدم‌وجود موانع, جمعیت طی هر نسل (هر 25 سال یک‌بار) دو برابر گردد. به همین علت, علیرغم افزایش درآمدهای فقرا,
همچنان طبقات فقیرتر جامعه, فقیر باقی می‌مانند. در مقابل رشد محصولات کشاورزی فقط به صورت تصاعد حسابی و با نرخ 1و2و3و4و ; افزایش می‌یابد. بدین خاطر, ناکافی‌بودن تولید مواد غذایی باعث محدودشدن رشد جمعیت شده و بعضاً درآمد سرانه نیز به سطحی کمتر از معیشت تنزل می‌یابد. تعادل وقتی بوجود می‌آید که نرخ رشد جمعیت, با افزایش میزان تولید همگام گردد.
ب. نظریه اشباع بازار مالتوس: او بیان می‌دارد که کارگران بایستی بیش از ارزش کالاهایی که تمایل به خرید آنها دارند ارزش ایجاد نمایند تا توسط کارفرمایان استخدام شوند. این امر باعث میشود که کارگران قادر به خرید کالاهای تولیدی خود نباشند, لذا لازم است چنین کالاهایی توسط دیگر اقشار جامعه خریداری شود. به نظر وی, اگرچه سرمایه‌داران قدرت مصرف منافع خود را دارند اما بیشتر مایل به گردآوری ثروت هستند. مالکان زمین هم که مایل به خرید چنین کالاهای مازادی هستند نمی‌توانند تمام مازاد تولید را جذب نمایند. به همین خاطر
”جنگ“ (برای تصاحب بازارهای جدید و افزایش تولید) راهگشای معضل اشباع بازار برای کشورهایی همچون آمریکا و انگلستان بوده است. او پیشنهاد می‌کند در مواقعی که کشور دچار بحران است باید به افزایش هزینه‌ها در کارهایی که بازده و سودشان مستقیماً برای فروش وارد بازار نمی‌شود (همچون راهسازی و کارهای عمومی) پرداخت.
نظریه ریکاردو
ریکاردو با پذیرش نظریه جمعیتی مالتوس, به توسعه مکتب کلاسیک بنیان‌گذاری‌شده توسط اسمیت پرداخت. درحالیکه اسمیت روی مساله ”تولید“ تاکید می‌ورزید, ریکاردو بر مبحث ”توزیع درآمد“ متمرکز گردید و بعداً نئوکلاسیک‌ها (شاگردان وی) بر ”کارآیی“ متمرکز شدند. دو نظریه معروف او, ”قانون بازده نزولی“ و ”مزیت نسبی“ است:
الف. قانون بازده نهایی نزولی: به اعتقاد ریکاردو, همزمان با رشد اقتصادی و جمعیتی, به‌دلیل افزایش نیاز به مواد غذایی و محصولات کشاورزی, کشاورزان مجبور خ
واهند شد زمین‌های دارای بهرهوری پایین‌تر را نیز زیر کشت ببرند (بعد از زمین‌های درجه یک که درآغاز زیر کشت می‌روند, زمین‌های درجه دو و درجه سه مورد استفاده قرار می‌گیرند). از آنجاییکه بهرهوری زمین‌های درجه 2, 3 و 4 کمتر از زمین‌های درجه 1 است, هزینه تولید در آنان افزایش می‌یابد. درنتیجه قیمت مواد غذایی افزایش یافته و بالتبع سود بادآورده‌ای
(رانت) نصیب صاحبان زمین‌های درجه 1 میگردد. مقدار این رانتِ دریافتی توسط صاحبان زمین, همگام با رشد جمعیت افزایش یافته و باعث کاهش درآمد کل جامعه (دردسترس کارگران و مهمتر از آن سود سرمایه‌گذاران) میشود. نهایتاً اقتصاد به یک وضعیت ایستا یا تعادلی می‌رسد که در آن, کارگران صرفاً دستمزدهایی در سطح حداقل معیشت دریافت می‌کنند. به اعتقاد او, رشد اقتصادی در یک جامعه سرمایه‌داری در سایه وجود مواد غذایی ارزان‌قیمت (که به معنی پایین‌تربودن دستمزدهای کارگران صنعتی و بالاتررفتن سودهای سرمایه‌داران است) و درنتیجه افزایش امکان انباشت سرمایه در صنعت, تولید بیشتر و درنهایت افزایش درآمدهای اقتصادی کل, تحقق می‌یابد.
از دیدگاه ریکاردو, افزایش بهرهوری کشاورزی (در مقایسه با صنعت), پایه اساسی رشد اقتصادی است. او اعتقاد داشت در بلندمدت با پیشرفت فناوری, بهرهوری زمین‌های کشاورزی افزایش می‌یابد. ریکاردو تعقیب سیاست درهای باز برای تجارت آزاد را برای پایین‌نگهداشتن سطح دستمزدهای اسمی, توصیه نمود.
ب. نظریه مزیت نسبی: براساس این نظریه, مبادله آزاد مابین کشورها, باعث افزایش مقدار تولیدات (محصول) جهانی میشود. اگر هر کشوری به تولید کالاهایی روی آورد که توانایی تولید آنها را با هزینه نسبی کمتری (در مقایسه با دیگر شرکا و رقبای تجاری خود) دارد, در این صورت, کشور مفروض قادر خواهد بود, مقداری از کالاهایی را که با هزینه کمتری تولید می‌کند با کالاهای دیگری که ملت‌های دیگر قادر به تولید ارزانتر آنها هستند, مبادله نماید. در پایان یک دوره زمانی, ملت‌ها درخواهند یافت که امکانات مصرف آنها, در اثر تجارت و
تخصصی‌شدن, نسبت به زمانی که همه کالاهای موردنیاز خود را در داخل کشورهایشان تولید می‌کرده‌اند, افزایش یافته است. به همین خاطر, اقتصاددانان, تجارت آزاد جهانی را مطلوب می‌دانند چون باعث افزایش تولید ناخالص ملی کشورها و بالتبع افزایش رفاه ملت‌ها خواهد شد. او به کمک مفهوم ”هزینه فرصت“ نشان داد که نباید کشورها (بنابر اعتقاد اقتصاددانان گذشته) صرفاً بر تولید کالاهایی که در آنها دارای مزیت مطلق (در مقابل دیگر کشورها) هستند, متمرکز شوند بلکه در داخل کشور نیز باید با درنظرگرفتن هزینه جایگزینی یک کالا با کالای دیگر, برمبنای مزیت نسبی (مقایسه‌ای) عمل کرد.
مدل رشد کلاسیک
از مجموع دیدگاه‌های اقتصاددانان کلاسیکی که گفتیم, مدل رشد اقتصادی کلاسیک سربرآورد. از دیدگاه آنان, توسعه اقتصادهای سرمایه‌داری, مسابقه‌ای بود بین پیشرفت فناوری و رشد جمعیت, که در آن برای مدتی, پیشرفت فناوری در راس قرار داشت اما روزی این سرآمدی پایان خواهد یافت (و یا دچار رکود میشود) و اقتصاد سیر نزولی در پیش خواهد گرفت. پیشرفت فناوری, به نوبه خود, وابسته به انباشت سرمایه است که بسترساز ماشینی‌شدن و تقسیم کار است. نرخ انباشت سرمایه نیز به سطح و روند تغییر سودها وابسته است.
به طور خلاصه باید گفت, پیشرفت واقعی (به مفهوم برخورداری از یک سطح زندگی بالاتر که به‌گونه‌ای پایدار و مستمر در طی زمان رشد نماید) در این مدل وجود ندارد. بلکه مدل‌های رشد ارایه‌شده توسط این اقتصاددانان (کلاسیک), نویدبخش توقف پیشرفت اقتصادی این کشورها در بلندمدت است, زمانی که دیگر درآمد سرانه, امکان رشد بیشتر را از دست خواهد داد.
نظریه کارل مارکس
مارکس برخلاف اسمیت, مالتوس و ریکاردو, سرمایه‌داری را غیرقابل‌تغییر نمی‌دانست. او به سرمایه‌داری به عنوان یکی از شیوه‌های تولیدی که با کمون اولیه شروع شد, سپس وارد مرحله برده‌داری شد و پس از آن شیوه تولید فئودالیسم در جوامع حاکم گردید, می‌نگریست. او معتقد بود سرمایه‌داری مرحله چهارم از شیوه‌های تولیدی رایج در جهان است که نهایتاً فرومی‌پاشد. این فروپاشی بخاطر رکود نخواهد بود بلکه به‌دلایل اجتماعی خواهد بود و نهایتاً جهان به یک مرحله نهایی به نام کمونیسم خواهد رسید. عقیده او نقطه مقابل استوارت میل محسوب میشود چون او سرمایه‌داری را مرحله نهایی توسعه انسانی می‌دانست. مارکس قدرت تولیدی سیستم سرمایه‌داری را مورد ستایش قرار می‌دهد اما هزینه انسانی تولید چنین ثروتی را (بخصوص توزیع شدیداً یک‌جانبه آن را ) مورد انتقاد قرار می‌داد. او بر این باور بود که ارزش افزوده تولید, فقط ناشی از کار طبقه کارگر (پرولتاریا) است درحالیکه سرمایه‌داران سهم غیرمتناسبی از درآمد را صرفاً به‌خاطر تملک ابزار تولید به خود اختصاص می‌دهند. مارکس هوشمندانه دریافت که توزیع درآمد در جوامع سرمایه‌داری بسیار غیرمنصفانه و غیرعادلانه است.
مدل رشد اقتصادی سرمایه‌داری مارکس
از نظر مارکس هر یک از شیوه‌های تولید (کمون اولیه, برده‌داری و فئودالیسم, سرمایه‌داری, سوسیالیسم و کمونیسم) دارای دو مشخصه عمده ”نیروهای تولید“ و ”روابط تولید“ هستند. نیروهای تولید مربوط به ساختار فنی تولید (همچون سطح و نرخ تغییر فناوری, ابزارها و وسایل تولید, و منابع طبیعی) است درحالیکه روابط تولید به شیوه‌های خاص روابط انسانها در جریان تولید مربوط میشود. به عبارت دیگر, روابط تولیدی به روابط اجتماعی میان افراد به‌ویژه رابطه فرد با ابزار تولید گفته میشود.
در نظام سرمایه‌داری, رابطه طبقاتی اولیه به صورت ارتباط بین سرمایه‌دار و طبقه کارگر غیرمالکی که مجبور است به‌منظور زنده‌ماندن برای سرمایه‌دار کار کند, بوجود آمد. از دیدگاه مارکس, موفقیت‌های طبقاتی براساس نقشی که هر کس در فرآیند تولید ایفا می‌کند, قابل تعریف است. تابع تولید عمومی مارکس, تقریباً شبیه تابعی است که توسط کلاسیک‌ها عرضه شده است, با این تفاوت که مارکس تاکید بیشتری بر روی ساختارهای نهادی و طبقاتی جامعه نموده است.
نکته اساسی از دیدگاه مارکس اینست که سرمایه‌داران, انباشت سرمایه برای کسب سودهای بالاتر را, ادامه می‌دهند. اما درنهایت, افزایش یا کاهش سودها, وابستگی قطعی به سطح ارزش افزوده دارد و نه به نرخ رشد جمعیت ویا زمین‌های غیرمرغوب کشاورزی. افزایش سود, نیازمند کوششی بی‌وقفه از سوی سرمایه‌داران برای استثمار هرچه‌بیشتر کارگران ازطریق افزایش بهرهوری یا کاهش دستمزدهای واقعی آنان است. مارکس برخلاف سایر کلاسیک‌ها, رکودی را برای درآمد سرانه پیش‌بینی نکرد, بلکه او بر عدم‌تعادل درآمدها در جامعه سرمایه‌داری تاکید ورزید و سهم‌های درآمدی را وابسته به مبارزات طبقاتی (ظهورکننده) می‌دانست.
دانلود مقاله ادبیات طبیعی و مصنوع با word دارای 31 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله ادبیات طبیعی و مصنوع با word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله ادبیات طبیعی و مصنوع با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
ادبیات طبیعی و مصنوع
منظومه های حماسی طبیعی و ملی
که عبارت است از نتایج افکار و علایق و عواطف یک ملت که در طی قرن ها تنها برای بیان عظمت و نبوغ آن قوم به وجود آمده است. این نوع حماسه ها سرشار از یاد جنگ ها، پهلوانی ها، جان فشانی ها و در عین حال، لبریز از آثار تمدن و مظاهر روح و فکر مردم یک کشور در قرن های معینی از دوران حیات ایشان است که معمولاً از آنها به دوره های پهلوانی تعبیر می کنیم. از این گونه منظومه های حماسی می توان حماسه کیل گمش و ایلیاد و ادیسه هومر، شاعر بزرگ یونان باستان و شاهنامه ی حکیم ابوالقاسم فردوسی را در ادبیات فارسی نام برد. در این دسته منظومه ها شاعر به ابداع و آفرینش توجهی ندارد بلکه داستان های مدون کتبی یا شفاهی را با قدرت شاعرانه ی خویش نقل می کند.
منظومه های حماسی مصنوع
در این منظومه ها شاعر با داستان های پهلوانی مدون و معینی سر و کار دار ندارد بلکه خود به ابداع و ابتکار می پردازد و داستانی را به وجود می آورد. در این گونه داستان ها، شاعران آزادند با رعایت قوانینی که ناظر بر شعر حماسی است به دلخواه موضوع داستان خود را ابداع کنند و تخیل خودرا در آن دخیل سازند، از این دسته می توان ظفرنامه ی حمدالله مستوفی در زبان فارسی و “انه ادید” سروده ی ویرژیل، شاعر روم باستان را برشمرد.
ادبیات حماسی را از چشم اندازی دیگر، به حماسه های اساطیر و پهلوانی، حماسه های عرفانی و حماسه های دینی تقسیم کرده اند.
زبان و ادبیات جلوه گاه اندیشه ، آرمان ، فرهنگ و تجارب و روحیات یک جامعه است . انسان ها در گذر زمان از زبان برای انتقال پیام ها ، عواطف و اندیشه های خویش بهره جسته اند و از ادبیات که زبان برتر است به عنو ان ابزاری در انتقال بهتر ، بایسته تر و مؤثرتر اندیشه خود استفاده کرده اند . ادبیات ، در تلطیف احساسات ، پرورش ذوق و ماندگار کردن ارزش ها و اندیشه ها سهمی بزرگ و عمده بر دوش داشته است . به همین دلیل هر اندیشه ای که در قالب مناسب خویش ریخته شود پایا و مانا خواهد بود .
زبان و ادب فارسی ، زبان دوم عالم اسلام و زبان اول عالم تشیع ، عامل وحدت ملی و پل انتقال مواریث ارجمند فرهنگی از نسل های گذشته به امروز و از امروز به آینده است . به همین دلیل مضامین پر شور عرفانی ، حکمی ، فلسفی ، اخلاقی و هنری در زبان و ادب فارسی چشمگیر و چشم نواز است .
ادبیات پایداری
عنوان ادبیات پایداری معمولاً به آثاری اطلاق میشود که تحت تأثیر شرایطی چون اختناق و استبداد داخلی، نبود آزادیهای فردی و اجتماعی، قانون‌گریزی و قانون‌ستیزی با پایگاههای قدرت، غصب قدرت و سرزمین و سرمایه‌های ملی و فردی و; شکل می‌گیرند. بنابراین جان‌مایه این آثار با بیداد داخلی یا تجاوز بیرونی در همه حوزه‌های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و ایستادگی در برابر جریانهای ضد آزادی است.
صرف‌نظر از ویژگیهای کلی این نوع ادبیات، آنچه وجه ممیزه آن از سایر مقوله‌های ادبی است، در پیام و مضمون آن نهفته است. بدین معنا که آثاری از این دست اغلب آیینه دردها و مظلومیتهای مردمی هستند که قربانی نظامهای استبدادی شده‌اند. این آثار ضمن القای امید به آینده و نوید دادن پیروزی موعود؛ دعوت به مبارزه و ایستادگی در برابر ظلم و ستم، ستایش آزادی و آزادگی، ارج نهادن به سرزمین مألوف و شهیدان و جان‌باختگان وطن را در بطن خود دارند.
کاربرد عنوان “ادبیات پایداری” بسیار جوان است و عمدتاً به سروده‌ها، نمایشنامهها، داستانهای کوتاه و بلند، قطعات ادبی، طنزها، حسب حالها، نامه‌ها و آثاری گفته میشود که در همین سده، نوشته و آفریده شده‌اند و روح ستیز با جریانهای ضد آزادی و ایستادگی در مقابل آنها را نشان می‌دهند و متضمن رهایی و رشد و بالندگی جامعه‌های انسانی هستند.
ویژگیهای کلی ادبیات مقاومت
بین ادبیات مقاومت با دیگر حوزه‌های ادبیات، گذشته از بیان هنرمندانه، ویژگیهای مشترک زیر به چشم می‌خورد:
1ـ بهره‌گیری از نماد
آنچه این نوع ادبیات را به استفاده از نماد ناگزیر کرده است، نه فقط حاکمیت فضای اختناق، تهدید و ارعاب، که زیبایی، ایجاز و قدرت در رساندن مراد و مقصود بوده است.
2ـ چهره انسانی عام داشتن
نمونه‌های شاخص و برجسته ادب پایداری هرچند نمودها و نمادهای قومی، منطقه‌ای و ملی را در خویش دارند، اما به دلیل آنکه زبان وجدان عام بشری هستند، همه انسانها در هر زمان و مکان می‌توانند با آنها ارتباط درونی بیابند. به دیگر زبان ادبیات پایداری، فرازمانی و فرامکانی است و هرکس در همه گاه و همه‌جا می‌تواند در آیینه آن آثار خود را بیابد یا چهره سیاه زشت‌کاران و اندوه نشسته بر چهره دردمندان و شکوه ایستادن و ستیز با بیدادگریها را در آنها تماشا کند.
3ـ مشترکات ادبی، زبانی، فکری
آثار ماندگار و موفق ادب پایداری همچون آثار بزرگ ادبی در حوزه‌های دیگر، می‌توانند در قالب سبکهای گوناگون تجلی یافته، از نظرگاه و ساختهای گوناگون ادبی، زبانی و فکری تحلیل و ارزیابی شوند. این آثار از زیباییهای لفظی و معنوی سرشارند، از نظرگاه زبانی قابل تحلیل و تأمل‌اند و از نظرگاه فکری و اندیشگی، مضامین بلند و اصیل انسانی در آنها متجلی است.
شاخصهای ادبیات مقاومت
گذشته از وجوه مشترک با دیگر مقوله‌های ادبی، وجوه بارز و متمایزی در ادبیات مقاومت دیده میشود که برخی از آنها عبارتند از:
1ـ ترسیم چهره رنج کشیده و مظلوم مردم
مردم، قربانیان نخستین نظامهای بیدادگر و استثمارپیشه‌اند. فقر، فساد، سرگردانی، مرگ و حتی جنایت محصول استبداد و بیداد است. ادب پایداری آیینه دردها، رنجمویه‌ها، شروه‌ها و مرثیه‌های مردم است؛ مردمی که گدازه‌های درون را در خاکستر نگاهشان فریاد می‌کنند و شاعر، شعرش را تفسیر این دردها می‌سازد:
فلاتی بی‌باران
با علف‌چرهای قحطی‌زده‌اش
و گلهای پراکنده
که در جست‌وجوی خاربنی دندان‌گیر
بر خاکِ پوکِ سرخ سوخته‌اش
پوزه می‌مالد
و چوپان‌بچه‌ای بی‌لبخند
که با نی‌لبکش
چهار ترانه غمگین را
پی‌درپی می‌نوازد
مرگی ساده و پردرد
در طبیعت زیبا و فقیر
این است سهم ما
از تمامی بولیوی!
2ـ دعوت به مبارزه
ادب مقاومت، پرخاشگر و تندخو و بی‌پرواست و دعوت‌کننده به قیام، ایستادگی و ایثار؛ دعوتی که گاه به صورت فریاد اعتراض است و گاه در چهره نبرد مسلحانه:
فریادهای وطن را
بر گیتارهایتان بنوازید
تا ترانه‌های ناخوانده
چون خونی جوان
در رگها بجوشد
و عشق
چون زیباترین دختر بومی
در حلقه آزادی و بهار
دست بیفشاند
آرزوهای سوخته
در حنجره‌هاتان تازه میشود.
و سرودهاتان
زحمتکشان را رویین‌تن می‌کند
میراث تازیانه‌خوردگان را
ـ هرچه هست ـ
بر گیتارهایتان بنوازید
زخمه‌هاتان
پرواز کبوترانی خون‌رنگ
و آوایتان
جرعه‌ای خوش
برای عطشناک گلوی وطن است
عصیانهای وطن را
بی‌آنکه نفس تازه کنید
بر گیتارهایتان بنوازید
3ـ بیان جنایتها و بیدادگریها
در نظامهای مستبد و بیدادگر، شکنجه و تازیانه و زندان، خفه کردن فریادها در گلو، تبعید و ترور، قانون است. “جواد جمیل” شاعر عراقی در شعری با عنوان “ترور” می‌گوید:
;صدای تق‌تق قدمهایشان بلند بود
صدایشان طعم مرگ می‌داد.
و چشمهایشان چون چشمان وحوشی بود
که شب جنگ آن را پوشانده باشد
ـ کیستند؟
ـ “اسم لازم نیست
آمده‌ایم تا چیزهایی را بشناسی.”
و آرامش شب
با صدای تیری لرزید
و ریسمان باریکی از خون
خاموشانه پیچید
;
بر جسد زرد
یک تکه ورق پیدا کردیم
“تروریستها
نصّ قانون برایشان اجرا شد.”
و “جبرا ابراهیم جبرا” شاعری از سرزمین فلسطین در مجموعه شعر “در بیابانهای تبعید” از تبعید و خیانت می‌گوید:
بهارهای پیاپی را در بیابانهای تبعید می‌گذرانیم.
با عشق خود چه کنیم
درحالیکه چشمانمان پر از خاک و شبنم یخ‌زده است؟
4ـ توصیف و ستایش جان‌باختگان و شهیدان
مبارزان راه آزادی و ایثارگرانی که هستی خود را به میدان نبرد آورده‌اند و در شکنجه‌گاه یا میدان مبارزه جان باختند، نماد عظمت و افتخار و الگوی فداکاری هستند:
ای قهرمانان!
این خون شماست
در قلب من
که چون شهابها فرو افتاد
و عشق مرا انگیخت
کدام پیکر با این خون تطهیر نمی‌یابد.
)بخشی از شعر “شیپور شهیدان” از سن‍ّیه ـ صالح شاعر مشهور سوری، در کتاب خاکستر تمدنها، ص 18)
و “حمید المختار” شاعر فلسطینی، در توصیف شکوهمندی شهادت شهیدان می‌گوید:
وقتی او را به چوبه اعدام بستند
و به سویش آتش گشودند
همگی در خون تپیدند
اما او هنوز بر پای ایستاده بود.
“آله خاندروگازه‌لا” شاعر و ترانه‌پرداز السالوادوری در سوگ “ویکتورخارا” ـ آوازخوان مقتول شیلی ـ می گوید:
او را در پرسه‌های بی‌پایان کولی‌وارش
درمی‌یابیم
که ترن‍ّم زنگدارش
چون ناقوس شبانگاهی
خواب مسموم قاره را آشفته می‌کند
او میراث بومیان پابرهنه
فرزند بی‌بدیل خلق لاتین
ویکتور خاراست
5ـ القای امید به آینده و پیروزی موعود
شاعر و نویسنده از پس ابرهای تیره یأس و سرخوردگی که آسمان چشمان مردم تحت ستم و جور را فراگرفته است، به روشنایی افق فردا نظر دارند و می‌کوشند با نوید دادن شکست بی‌تردید ستم و پیروزی عدالت، بارقه امید را در قلبها روشن نگه دارند. این رسالت در آثار منظوم و منثور شاعران و نویسندگان دینی با بهره‌گیری از وعده‌های قرآنی صورت می‌گیرد و البته سایر شاعران و نویسندگان نیز به شیوه‌های دیگر می‌کوشند مردم را به پیروزی نهایی حق بر باطل امیدوار سازند.
“عدنان الضائغ” شاعر تبعیدی عراقی می‌گوید:
کتابهای تاریخ را ورق می‌زنم
انگشتانم به خون آلوده می‌شوند
هرگاه فصلی از سرگذشت خودکامه‌ای
به اتمام رساندم
نگهبانان به سوی فهرست سوقم دادند
تا در آنجا از ترس بلرزم
ای ژنرالها
ای ژنرالها
با رؤیاهایمان چه‌ها که نکردید؟!
با این‌همه چکمه
از گردنهایمان می‌گذرید
درحالیکه ما هنوز
برای خورشید دست می‌تکانیم
6ـ ستایش آزادی و آزادگی
آزادی، آرمان آزادی‌خواهان است. ستیز با زندان، بند و اختناق و نیز آرزوی روزهایی که خورشید آزادی از پشت ابرهای تیره بیداد بدمد، فضای شعر پایداری را پر کرده است. آزادی در ادبیات پایداری، فرشته است، پیامبر است، نسیم و سبزه و درخت و بهار است و شاعر هماره در جست‌وجوی آن، تا آن حد که در آرزوی یافتنش، مرگ را به جان می‌خرد و توصیه می‌کند پس از مرگ، جسدش را در صحرا (نماد رهایی و گستردگی) بیفکنند. و هرگز در قبر (به دلیل شباهت آن به زندان) قرار ندهند. “احمد الصافی النجفی” (1984ـ1977) شاعر عراقی در شعری با عنوان “آزادی جاودان” می‌گوید:
پس از مرگم مرا در صحرا افکنید، چه خوش است زندگی و مرگ من در صحرا
در قبر حبسم مکنید چون که از زندان، حتی پس از مرگ بیزارم
وقتی بدنم خورش کرکسها و شیرهای در‌ّنده شود،
اجزای پیکرم را خواهم دید که با من در هر سو در سیر و سیاحتند
چه سفر بی‌نظیری است چنین سفری بعد از مرگ که من در زندگی نیز به شوق آن جان می‌دادم
7ـ ستایش سرزمین خود
شاعران و نویسندگان ـ به‌ویژه آوارگان و تبعیدیان ـ در یادکرد سرزمین خود، به ستایش گذشته‌ها، مبارزات، مردم و حتی مظاهر دیار خود می‌پردازند. در شعر شاعران فلسطین این ویژگی با اندوهی بزرگ و گاه پرخاش به دشمن، بیش از شاعران دیگر سرزمینها دیده میشود:
یافا، فردا موقع درو به نزد تو برمی‌گردیم
همراه پرستو و بهار
و با دوستانی که از تبعیدگاه و زندانها برمی‌گردند.
در موقع چاشتگاه با چکاوکها
و مادران
اینجا پناهگاه شماره بیست است
هنوز حال ما خوب است و خانواده
و دوستان آواره
از زاغه‌های دور به خویشان سلام می‌رسانند
“جبرا ابراهیم جبرا” شاعری از ناصره فلسطین، خطاب به سرزمین خویش، از یادهای کودکی و خاطرات پیش از غصب کشورش سخن می‌گوید:
ای سرزمین ما، ای جایی که جوانی‌مان در تو
مانند رؤیایی، در سایه درختهای پرتقال
و میان درختهای بادام مزرعه‌ها گذشت
ما را به یاد بیاور، اینک که
میان خارهای بیابانها
و کوههای سنگلاخ سرگردانیم
8ـ طرح بی‌هویتی جامعه و تبعیدیان
دوری از وطن و آوارگی، زیستن در غربت، به‌ویژه برای نسلی که در غربت متولد میشود، زمینه‌ساز فراموشی سرزمین، کم‌رنگ شدن حساسیتهای ملی و گاه فراموشی و تأثیرپذیری از فرهنگ بیگانه است. یکی از دغدغه‌های نویسندگان و شاعران، بی‌هویتی نسلی است که در غربت زیسته و امکانات غربت و تمت‍ّع گرفتن از آنها رنج مردمش را از یادش برده است و می‌کوشد با پناه بردن به توجیهات گونه‌گون، خود را به آنچه “هست” راضی نگه دارد.
“عبدالوهاب البیاتی” شاعر عراقی می‌گوید:
این روز هرگز از برای من نبود
در بسته بود!
این روز هرگز از برای من نبود
بی‌حاصل خواهم بود! چاره‌ای نیست؛ همیشه در ناکجاآباد خواهم ماند.
نه چهره‌ای دارم و نه تاریخی، از ناکجاآبادم
و شاعره مشهور بلغارستان بلاگادیمیتروا در شعر “بذرهای زمستان” می‌گوید:
تبعید ـ
ترجمان بینوای خود بودن
زبان بیگانه، حضور تو را انکار می‌کند
آسانتر خواهی یافت
کر و لال بودن را
9ـ طرح نمادهای اسطوره‌ای ملی و تاریخی
هرگاه سخن از ملت و سرزمین به میان می‌آید، اسطوره‌ها و نمادهای ملی نیز مطرح می‌شوند. “شاعران مصر فقط به اسطوره‌های عربی که در میراث عربی قدیم وجود دارد، به‌خصوص به داستانهای الف لیله و لیله ـ هزار و یک شب ـ توجه دارند ولی شاعران دیگر عرب به اساطیر کهن عربی اکتفا نمی‌کنند، بلکه اسطوره‌های ملل قدیم جهان را نیز در شعرشان می‌آورند. اسطوره‌ها و نمادها پل پیوند گذشته و امروزند:
نیاکان من آنان‌اند
که سنگ اهرام را برافراشتند
و گلدسته اسلام را ساختند
و ما در روزگار پرافتخارمان
آشتی را پایه‌گذاری می‌کنیم.
سوگند به اهرام و اسلام و آشتی
که تو را خواهم کشت
با همه شرنگهایی که تلخ‌زار روزگار
به من چشاند
در خون تو شنا خواهم کرد
زمینه‌ها، عوامل پیدایی و رواج ادب مقاومت
سرشت انسان، بدی را برنمی‌تابد، از این‌رو ناسازگاری خود را با بیداد و ناروا به اشکال مختلفی چون: اعتراض، پرخاش، ستیزه‌گری، رویارویی و مقابله نشان می‌دهد. اما آن‌هنگام که روح عناد با مظاهر زشتی و شر در کالبد کلمات دمیده میشود، ادب مقاومت جان می‌گیرد. به دیگر سخن، ادب مقاومت، تجلی ستیز با بدی و بیداد با سلاح “کلمه” است. بر این اساس از دیرباز انسان با این سلاح ب‍ُر‌ّا و کارآ به میدان آمده و پیروزیهای درخشانی را نیز رقم زده است. طنز، هجو (حتی هزل)، حبسیه‌ها، نمایشنامهها، داستانها، سروده‌های روشنفکرانه و معترضانه همه و همه در این حوزه قرار می‌گیرند. برخی زمینه‌های پیدایی ادب مقاومت را در عوامل زیر باید جست‌وجو کرد:
1ـ اختناق و استبداد داخلی و سلب آزادیهای فردی و اجتماعی.
2ـ استعمار و استثمار قدیم و جدید.
3ـ غصب قدرت، سرزمین و سرمایه‌های ملی و فردی
4ـ تجاوز به حریم ارزشهای فردی، دینی، اجتماعی، ملی و تاریخی.
5ـ قانون‌گریزی و قانون‌ستیزی پایگاههای قدرت.
6ـ جریانهای دینی (مانند اسلام و مسیحیت و;) و غیردینی و مکتب‌های فکری، نظیر مارکسیسم و;
حضور و وجود این عوامل، گرچه همه شام‍ّه‌های قوی اجتماعی و ادبی و هنری را برانگیخت تا به ستیز با بیداد و بدی برخیزد و مردم را نیز ضد آن بشورانند، اما در این میان، نقش نویسندگان و شاعران در شکل‌گیری و رواج مقاومت ـ که رساترین و تأثیرگذارترین شیوه مبارزه با بیداد و بیدادگر است، نمود و بروز چشمگیرتری دارد.
بدون شک تحقق این دو ویژگی ـ یعنی رسایی و تأثیرگذاری اثر ـ جز با بهره‌گیری از همه ابعاد ادبی میس‍ّر نخواهد شد و نویسندگان و شاعران با آگاهی به این مسئله و با بهره‌گیری از شعور عمیق خویش، زبان و واژگان خود را انتخاب کرده، اندیشه برتر خویش را به تصویر می‌کشند و این، همان راز و رمز رسایی، تأثیرگذاری و سرانجام مانایی این آثار است.
ادبیات پایداری در تاریخ اسلام
نخستین سروده‌های پایداری در تاریخ اسلام، قصاید ابوطالب(ع) در ستایش و دفاع از ساحت پیامبر و مسلمانان شکنجه‌دیده است. “هنگامی که ابوطالب(ع) دید کار به سختی کشیده و هر قبیله‌ای از قریش، افراد مسلمان‌شده خود را شکنجه می‌دهند و از دینشان باز می‌دارند، در میان بنی‌هاشم و بنی‌مطلب بن عبدمناف به‌پاخاست و آنان را به حمایت از رسول خدا و نگهداری وی دعوت کرد. پس همگی جز ابولهب به وی پیوستند و دعوت وی را در حمایت از رسول خدا پذیرفتند و ابوطالب که بدین‌کار شادمان شده بود قصیده‌ای در فضل رسول خدا و مدح آنان گفت که ابیاتی از آن چنین است:
اذا اجتمعت یوماً قریشٌ لمفخرٍ
فعبد منافٍ سرّها و صمیم‍ُها
فان حصل اشراف عبد منافها
بنی هاشم اشرافها و قدیمها
و ان فخرت یوماً فان محم‍ّداً
هوالمصطفی من سرّها و کریم‍ُها”
یعنی:
اگر روزی قریش برای مباهات و افتخار گرد آیند، عبد مناف روح و قلب آن است و اگر اشراف عبد مناف را بخواهیم، شرافت و پیشتازی در بنی‌هاشم است. اگر افتخار هاشم را بخواهیم، محمد مصطفی(ص) بزرگ و بزرگوار آنان است.
سروده‌های ابوطالب در هنگامه توان‌سوز شعب ابی‌طالب، گواه ایمان و اعتقاد عمیق قلبی او به پیامبر است. نخستین سرودهای که در تاریخ اسلام در صحنه نبرد ثبت شده، از آنِ حمزه سیدالشهداست. پیامبر در ناحیه “ابواء” ـ مدفن مادرش آمنه ـ به جنگ دشمنان شتافت ولی آنها گریخته بودند. در هنگام بازگشت، حمزه ـ چابک‌سوار اسلام ـ را مأمور کرد با سی تن سواره که همگی از مهاجران بودند به مقابله با ابوجهل بشتابد. هرچند با وساطت شخصی به نام “مجد بن عمرو حنبی” جنگی درنگرفت، اما حمزه در شعری از اینکه در این جنگ، پرچم فرماندهی را از دست پیامبر دریافت کرده و نخستین فرمانده سپاه مسلمانان شده، اینگونه سروده است:
بامر رسول‌الله اول خافقٍ
علیه لواءٌ لم یکن لاح‌َ من قبلی
لواءٌ لدیه النصر من ذی کرامهٍ
اله‌ٌ عزیزٌ فعله افضل الفعل
فلم‍ّا تراءینا انا خوا فعقلوا
مطایا و عقلنا مدی غرض الن‍ّبل;
یعنی:
به فرمان رسول خدا نخستین پرچم جهاد به عهده من سپرده شده درحالی که پیش از من چنین پرچمی به اهتزاز درنیامده بود. پرچمی که پیروزی آن را صاحب فضلی عزیز یعنی خداوندی که حکمش برترین حکمهاست، تضمین کرده است. وقتی دشمنان ما را دیدند، بازنشستند و مرکبها را بستند. ولی ما دامن همت بستیم و آماده نبرد شدیم.
در سرایا و غزوات، شاعرانی چون “حس‍ّان بن ثابت” به ستایش یاران پیامبر و هجو و بدگویی دشمن می‌پرداختند. رجز صحابه‌ای چون “ابودجانه” و شخص علی(ع) (به‌ویژه در جنگ احزاب در مقابل “عمرو بن عبدود”) از سروده‌های شکوهمند و رجزگونه‌ای است که اهمیت سروده‌های عصر پیامبر را در صحنه‌های نبرد به خوبی نشان می‌دهد. پیامبر اینگونه سروده‌ها را می‌ستود و به روایت “ابن‌هشام” وقتی “کعب بن مالک” در پاسخ به قصیده “عبدالله بن زبعری” شعری به این مضمون سرود که قریش آمد تا “با خداوند ستیزه کند، پیداست کسی که با خداوند ستیزه کند به یقین مغلوب خواهد شد”، رسول خدا به او گفت: “لقد شکرک الله یا کعب علی قولک هذا”.(1)
سروده‌های عصر پیامبر در تحلیلی کلی و نهایی دارای مضامین زیر است:
1ـ معرفی و تبیین مکتبی که پاسداری از آن حتی به بهای مبارزه کردن تا پای جان، ارزش دارد.
2ـ شناساندن چهره پیامبر که همچون سخن و سیره و مسائل وحی شده به او، صداقت محض است.
3ـ ایجاد روحیه در افراد برای جنگ کردن تا پیروزی و امیدوار کردن آنها به فرا رسیدن امداد الهی.
4ـ ایجاد سستی و فترت در روحیه دشمن.
5ـ توصیف شهیدان و ارزش شهادت.
6ـ مرثیه و سوگ شهیدان.
7ـ هجو دشمنان (چرا که پیامبر به شعرا می‌فرمود: دشمنان را هجو کنید) (امینی، ص 18ـ14)
گفتنی است که در عصر پیامبر و ائمه، شعر تنهاترین و اصلی‌ترین رسانه‌ای بوده که به دلیل انس و الفت با جامعه، کارکردی بسیار مؤثر داشته است. اگر پیامبر شعر نمی‌سرود و نمی‌خواند، ولی سایر امامان همگی به شعر می‌پرداختند، چنانکه در جنگ صفین بخشی از پاسخهای حضرت علی(ع) به نامه‌های معاویه، شعرگونه است. شگفت است که در نبرد سپاه علی(ع) با معاویه، زنی به نام “اُم سنان” بر بلندی می‌ایستاد و با سروده‌های مهی‍ّج خویش سپاه را به مبارزه تشویق می‌کرد. داستان رویارویی این زن با معاویه در تاریخ آمده است. (اعثم کوفی، ص 522ـ521).
زیباترین سروده‌های پایداری در تاریخ اسلام را باید در حماسه شگفت و عظیم عاشورا جست‌وجو کرد. امام عاشورا خود، چه در مسیر آمدن به کربلا و چه در عرصه نبرد، سروده‌هایی دارد که هرچند برخی از آنها متعلق به شاعران بزرگ عرب مانند “یزیدبن مفرغ” است، اما عمده آنها بدیهه‌سراییهایی هستند که امام به مقتضای حال و اوضاع سروده است. رجزهای امام حسین(ع) در صحنه نبرد، همگی شورانگیز و شکوهمند، حماسی و استوار و سرشار از مفاهیم و مضامین عمیق ایستادگی، پاکبازی و آزادگی است.
الموت‌ُ خیر‌ٌ من رکوب العار
والعار‌ُ اولی من دخول الن‍ّار
“مرگ بهتر از پذیرفتن ننگ است و پذیرفتن ننگ بهتر از قبول آتش”
صحابه بزرگوار امام نیز در لحظه رویارویی با دشمن و جانفشانی در میدان، رجز می‌خواندند و سروده‌های آنان (که ترجمان ایمان، خلوص و ازجان‌گذشتگی آنها بود) در میدان طنین می‌افکند.
رجزهای کربلا که با رجز امام حسین(ع) و خواندن شعر “فروه بن م‍َس‍َیک” آغاز میشود مجموعاً 34 رجز است. این رجزها که کوتاه، کوبنده، ترسیم‌کننده آرمان مبارزان و سمت و سوی مبارزات و در جهت ستایش از امام و تحقیر دشمنان و در یازده مورد بیانگر تقابل دینی و رویارویی دو مذهب بوده، با نوعی مفاخره ـ رسم رجزخوانی عرب ـ همراه بوده است. گاه نیز نمونه‌هایی از رثا در آنها دیده میشود. در رجزها، از حقانیت راهی که مبارزان برگزیده‌اند و بیدادی که در مقابل آنها صف کشیده است. سخن به میان می‌آید.
پس از کربلا، هرچند دشمن بر این باور بود که همه‌چیز پایان یافته است، اما گویی این حادثه، خود آغاز راه بود، چنانکه خطبه‌های شگفت‌آور و ستم‌برانداز زینب(س) و امام سجاد(ع) نمونه‌های درخشان ادب مقاومت در مقابل بیداد به شمار می‌روند. پس از آن نیز سروده‌های “فرزدق” ـ به‌ویژه قصیده مشهور ایشان در مقابل “هشام بن عبدالملک” ـ سروده‌های شاعرانی چون “داوود بن عباس” یا “داوود سلمی” در سوگ شهیدان فخ، “اشبع بن عمرو سلمی” در رثای حضرت رضا(ع)، مرثیه “دعبل بن علی خزاعی” که در رثای فرزندش احمد سروده و در آن به هجو خلفای عباسی و شهادت حضرت رضا(ع) اشاره کرده است، شعر “علی بن عباس رومی” در شهادت یحیی ـ از نوادگان زیدبن‌علی(ع) ـ و سروده‌های شاعران بزرگ دیگر بارقه‌هایی بود در شب بیداد که چهره ستمگر را رسوا و حقیقت پنهان را آشکار کرد. در تاریخ شیعه، ادب مقاومت جایگاهی رفیع و گسترده دارد که بررسی آن نیازمند مجالی دیگر است.
ادبیات مقاومت در ایران
اگر از قرون اولیه حضور اسلام در ایران، در پی یافتن نمونه‌های ادب مقاومت باشیم، اولین نمونه‌ها را در نهضت مشهور شعوبیه می‌یابیم. پس از شکست ایرانیان از اعراب مسلمان، گروهی با پرداخت جزیه و خراج، به آیین پدران خویش و فرهنگ گذشته وفادار ماندند و با پیروی از ادیان کهن ایرانی (زردشتی، مانوی و مزدکی)، آثار نسلهای پیشین را که به خط اوستایی یا پهلوی بود نگه‌داشتند.
گروه دیگری که عمده ایرانیان از آن گروه به شمار می‌آیند به دین اسلام گرویدند و پس از آشنایی با زبان، فرهنگ و تمدن اسلامی و عربی در شئون مختلف حکومت، نفوذ کردند و به موقعیتهای حساس و پستهای کلیدی دست یافتند.
متأسفانه فاتحان عرب، به دلیل پیروزیهای چشمگیر و وسعت دامنه فتوحات به دامگاه غرور افتادند و گاه به احیای فرهنگ نژادپرستانه‌ای که پیشتر زیر گامهای بلند اسلام فرو شکسته بود، به تحقیر پرداختند. دیگران که جلوه‌های بارز این تعصب کور و غرور ناروا را در عصر حکومت بنی‌امیه می‌توان یافت. این غرور تا به آنجایی رسید که بعضی از سفها و متعصبان عرب هیچ‌کس از اعاجم را لایق فرمانروایی نمی‌دانستند.(2)
این تحقیرها، با روح اسلام که ارزش را در تقوا، جهاد و علم می‌جوید، مغایر بود. تحقیرشدگان ایرانی که با باورهای دینی و اعتقادی می‌زیستند، بی‌آنکه این دین را رها کنند در مقابل افکار سلطه‌طلبانه و مغرورانه تحقیرگران ایستادند و با بیان مفاخر و آثار نیاکان خویش و تحقیر و پست‌انگاری عرب، به مبارزه با آنان پرداختند. نخستین ایرانی که در عصر اموی و در کشاکش تحقیرهای بنی‌امیه، زبان به بیان افتخارات اجداد خود گشود، “اسماعیل بن یسار” ـ از موالی بنی‌تمیم، شاعر شعوبی عصر “عبدالملک بن مروان” و “هشام بن عبدالملک” ـ است که در سال 101 درگذشت. وی روزی نزد “ابن‌هشام” قصیده‌ای را برخواند که برخی ابیات آن چنین است:
اصلی کریم‌ٌ و مجدی لای‍ُقاس‌ُ به
و لی لسان‌ٌ کحد‌ّ الس‍ّیف مسمومٍ
احمی به مجد اقوامٍ ذوی حسبٍ
مِن‌ْ ک‍ُل‌ّ قومٍ تباج الملک معمومٍ;
من مثل کسری‌ً و سابور الجنود معاً
و الهرمزان لفخرٍ او لتعظیمٍ
در این سروده، شاعر، اصل خود را بزرگ و عظمت خود را غیرقابل قیاس و زبانش را شمشیری ب‍ُر‌ّنده دانسته و به پادشاهانی چون کسرا و شاپور و هرمزان بالیده و افتخار کرده است.
گفته‌اند این اشعار آن‌چنان خشم هشام را برانگیخت که دستور داد در آبش افکنند و او تا مرز خفگی پیش رفت. پس او را از آب گرفتند و به حجاز فرستادند.
“بشاربن‌برد” دیگر شاعر متعصب ایرانی است که سروده‌های او در تحقیر عرب و ستایش ایرانی در جلد سوم “الاغانی” آمده است.
بازتاب شعوبی‌گری را در شعر “ابوالقاسم فردوسی” می‌یابیم:
ز شیر شتر خوردن و سوسمار
عرب را به جایی رسیده‌ست کار
که تاج کیانی را کند آرزو
تفو بر تو ای چرخ گردون تفو!
و از منصفان معاصر که بازتاب شعوبی‌گری را در شعرش می‌یابیم، “ملک‌الشعرای بهار” است که می‌گوید:
اندیشه شعوبی‌گری و مقاومت در مقابل تبعیض‌گرایی و ستمگری بنی‌امیه و بنی‌عباس در ایران نه‌تنها در سروده‌ها که در احادیث برساخته نیز دیده میشود. حتی کتابهایی چون “فضائل‌الفرس” اثر “ابوعبیده معمر بن المثنی” “المثالب” اثر “علان الفارسی الشعوبی” و “فضل العجم علی العرب” اثر “سعید بن حمید البختکان” نوشته شد که البته همگی از میان رفته‌اند و تنها قسمتهایی از آنها باقی مانده که در کتابهایی چون “العرب ابن قتیبه”، “البیان و التبیین” جاحظ، “العقد” الفرید ابن عبد رب‍ّه و “عیون‌الاخبار” ابن قتیبه آمده است.
دفاع از اهل بیت(ع)؛ چهره‌ای از ادب مقاومت
ایرانیان بیش و پیش از اقوام دیگر با اهل بیت آشنا و شیفته و باورمند آنها بوده‌اند. “کسایی مروزی” (شاعر قرن چهارم) در منقبت و ستایش و دفاع از امام علی(ع) می‌گوید:
فهم کن گر مؤمنی فضل امیرالمؤمنین
فضل حیدر، شیرمردان، مرتضای پاکدین
فضل آنکس کز پیامبر بگذری فاضل‌تر اوست
فضل آن رکن مسلمانی امام المت‍ّقین;
سیصد و هفتاد سال از وقت پیغمبر گذشت
سیر شد منبر ز نام و خوی سکین و تکین
منبری کآلوده گشت از پای مروان و یزید
حق صادق کی شناسد وآن زین‌العابدین
مرتضی و آل او با ما چه کردند از جفا
یا چه خلعت یافتیم از معتصم یا مستعین
کآن همه مقتول و مسمومند و مجروح از جهان
وین همه میمون و منصورند امیرالفاسقین
ای کسایی هیچ مندیش از نواصب وز عدو
تا چنین گویی مناقب، دل چرا داری حزین؟
ابیات این قصیده گواه رنج بزرگ او از ستایش سلاطین غزنوی (سک‍ّین) و وصف زیبارویان (تکین) و فراموش شدن نام پیامبر و فرزندانش و غصب منبری است که روزی جایگاه پیامبر بود. رنج و دردهای خاندان پیامبر، خوشگذرانی خلفای عباسی و دشمنی مخالفان، علاوه بر اینکه بیانگر غمهای شاعرند، تصویری از اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قرن چهارم ایران نیز به دست می‌دهند.
شاعر بزرگ قرن پنج “ناصرخسرو قبادیانی” از شاخص‌ترین و برجسته‌ترین شاعرانی است که از اهل بیت دفاع می‌کند و فضایل و برتریهای خاندان علی(ع) را برمی‌شمارد:
بهار دل دوستدار علی
همیشه پر است از نگار علی;
از ام‍ّت سزای بزرگی و فخر
کسی نیست جز دوستدار علی
فردوسی شاعر بزرگ همین عصر، خود را پیرو راه علی(ع) می‌داند و می‌گوید:
بر این زادم و هم بر این بگذرم
یقین دان که خاکِ پیِ حیدرم
و این در دورانی است که اتهام به شیعه بودن، برای کشتن کافی بوده است و به تعبیر “تاریخ بیهقی” انگشت در جهان کرده، قرمطی می‌جستند.
حبسیه، نوعی ادب پایداری
در ادبیات فارسی، زندان‌سروده‌ها یا حبسی‍ّاتی که گاه توأم با سوز و آه و اندوه و گاه بیانگر شکوه پایداری شاعرند، فراوانند. سروده‌های “مسعود سعد سلمان”، “ناصرخسرو”، “خاقانی”، “ملک‌الشعرا”، “فرخی یزدی” و دیگر شاعران زندانی، آمیزه‌ای از تأث‍ّر، شکایت، انتقاد، سرکشی و پایداری است. شاعران زندانی در ایران دو دسته‌اند:
1ـ آنان‌که به علت مخالفت با حکومت و به جرم اتهامات سیاسی، مورد تعقیب و بازداشت حکومت وقت قرار گرفتند، نظیر “مسعود سعد سلمان”، “فلکی شروانی”، “مجیرالدین بیلقانی”، “ابوالمعانی نصرالله منشی”، “خاقانی”، “ملک‌الشعرا”، “فرخی یزدی”، “موسوی گرمارودی” و;
2ـ سخنورانی که از نظر مذهب و اعتقاد با غالب مردم زمان خود اختلاف داشتند و به بی‌دینی متهم شدند و حکومت وقت برای به دست آوردن دل عوام ـ نه به خاطر ایمان قلبی ـ در صدد آزار و زندان برآمد، نظیر “بابا افضل”، “عین القضاه همدانی”، “فضل‌الله حروفی”، “عمادالدین نسیمی”، “شجاع کاشانی”، “حیاتی کاشانی”، “ابوالقاسم امری” و “محمدباقر خرده‌ای” (ظفری، ص 40)
ادب پایداری در عصر مشروطه و معاصر
دوره جدید، دوره آشنایی با فرهنگ و ادبیات اروپایی و اثرپذیری از آن است. بارزترین دوران ادب پایداری در ایران تا عصر انقلاب اسلامی، عصر مشروطه است. در این دوره، گونه‌های مختلف ادب چون داستان، طنز، شعر، تصنیف و نمایش‌نامه، عرصه ستیز با بیدادگری حکومت، رخوت‌زدگی جامعه، تبعیض و بی‌عدالتی، جهل و بی‌قانونی و گاه نیز ستیز با مظاهر دینی و شعایر مذهبی است. دو جریان روشنفکری غربی و شرقی در این دوره شکل می‌گیرد و شاعران و نویسندگان با ستایش وطن، گذشته‌های افتخارآمیز، دعوت به مبارزه و تاختن به مظاهر بیداد و تمسخر آنها، در پی آفریدن فضایی تازه هستند. وجود روزنامه‌ها در این دوره امکان ارتباط را ساده‌تر می‌سازد؛ چنانکه شعر طنزآمیز “نسیم شمال” (سیداشرف الدین گیلانی) که شعری ساده، روان و سرشار از واژگان مردمی است، از طریق روزنامه‌ها به افواه عمومی راه یافت و زمزمه پیر و جوان شد.
ای دل غافل بر احوال وطن خون گریه کن
خیز ای عاقل، به این دشت و دمن خون گریه کن;
ای دریغا دستخوش شد کشور کاووس کی
آه و واویلا که عمر مملکت گردید طی
جای رطل و جام می، غولان نهادستند پی
جای بلبل تکیه زد زاغ و زغن، خون گریه کن
در این دوره پدیده‌ای نو به نام تصنیف شکل گرفت که در برانگیختن جامعه و طرح مفاسد دربار و حکومت و اختناق و ستم حاکم بسیار مؤثر بود. طنز موفق دهخدا با عنوان “چرند و پرند” و امضای معروف “دخو” و داستانها و کتابهایی چون “کتاب احمد”، “سفینه طالبی”، “شرح زندگانی من”، “مسالک المحسنین”، و; نمونه‌هایی موفق در ادب پایداری این دوره‌اند که در آگاهی و بیداری اجتماعی نقش بسزایی داشتند.
در دوران اختناق رضاخانی و حاکمیت پهلوی دوم در همه حوزه‌های ادبی ـ نثر و نظم ـ آثار رسواگرانه و روشنفکرانه فراوان است. اگر ویژگی آثار عصر مشروطه، صراحت در بیان است، شاخص آثار این دوره ـ به‌ویژه در قلمرو شعر ـ بهره‌گیری از نماد در انتقاد از جامعه فقیر، ویران، بیدادزده و لبریز از اختناق و سانسور است. از این روست که مشاهده می‌کنیم داستانها، نمایشنامهها و سرودهای این دوره همگی با زبانی نمادین از اوضاع دردناک و تیره ایران سخن می‌گویند. در کنار آثار روشنفکرانه این دوره که عمدتاً متأثر از اندیشه‌های مارکسیستی یا غربی هستند، نویسندگان و شاعران دینی برجسته‌ای را نیز می‌توان یافت که در حوزه شعر، داستان، نمایش‌نامه، یا سایر گونه‌های ادبی، از فقدان آزادی و عدالت سخن گفته‌اند. در سالهای 56 و 57، این آتش زیر خاکستر کم‌کم جان گرفت و زمینه را برای اندکی صراحت در گفتار فراهم ساخت. همین آتش اشتیاق برای آزادی بیان بود که بعدها به آتشفشانی مبدل شد که پیروزی 22 بهمن 57 را رقم زد، ادب مقاومت را میان مردم کوچه و بازار کشاند و هنگامی که با شور و التهاب انقلابی آنها درآمیخت، به صورت زیباترین، مؤثرترین و رساترین شعارها تجلی یافت;
انقلاب اسلامی و ادبیات پایداری
ادبیات پایداری در عصر انقلاب اسلامی را به چند دوره می‌توان تقسیم کرد:
1ـ ادبیات پایداری در عصر قیام و حرکت تا پیروزی بهمن 57
2ـ ادبیات پایداری در دوره هشت سال دفاع مقدس.
3ـ ادبیات پایداری پس از جنگ هشت ساله.
4ـ ادبیات پایداری نهضتها و حرکتهای اسلامی، مانند انتفاضه، بوسنی و;
جز پیامهای برانگیزاننده و پرشور امام خمینی(ره) که آگاهی‌بخش، حرکت‌آفرین و جهت‌دهنده است، شعارهایی که در راهپیماییها بر زبان جاری میشود یا به صورت نوشته‌های کوتاه بر دیوارها نقش می‌بندد، نوعی “ادبیات پایداری” است که نظیر آن را در عصر مشروطه نیز می‌توان یافت، با این تفاوت که در سال 57 این شعارها و سروده‌ها، سرشار از مضامین دینی به‌ویژه مضامین فرهنگ عاشوراست. آنچه در این نوشته‌های “خودجوش” دیده میشود ظرافت، ایجاز، برانگیزانندگی و طنز شگفتی است که در عمده شعارها و دیوارنوشته‌ها به چشم می‌آید. سراینده بسیاری از این شعارها خود مردم هستند، گرچه گاه شاعران و نویسندگان برجسته‌ای نیز در پدید آمدن این نوشته‌ها و سروده‌ها سهم و نقش داشته‌اند، منتها حاکمیت شرایط اختناق و ارعاب مانع از آن می‌شد که نام آنها در کنار سروده‌هایشان مطرح و شناخته شود. در فاصله سالهای 56 و 57 بسیاری از آثار نویسندگان و شاعران که قبلاً فرصت و جرئت چاپ نیافته بود، به چاپ رسید و با استقبال چشمگیر مردم روبه‌رو شد و همین امر برخی ناشران سودجو را به چاپ اینگونه کتابها تحریض کرد.
روزنامه‌ها و نشریات در سال 57 (که فضا برای اندکی تنفس آزاد فراهم شده بود) به بیان ناگفته‌هایی پرداختند که تا پیش از آن امکان طرح آنها نبود. روشنگریها و افشاگریهای آنها در این دوره، نقطه عطفی در تاریخ مطبوعات ما به شمار می‌آید.
ویژگیهای ادبیات پایداری بین سالهای 57 تا 59 (آغاز هشت سال دفاع مقدس)، به شرح زیر است:
1ـ ستایش آزادی و آزادگی
2ـ ستایش مجاهدان و ستم‌ستیزان
3ـ دعوت به وحدت، یکپارچگی و همدلی و پرهیز از تفرقه و گسستگی
4ـ محکوم کردن استبداد و بیداد داخلی و حامیان آن
5ـ ستایش جهاد، هجرت، شهادت و پاکبازی
6ـ مردم‌ستایی به‌ویژه مردم محروم و فداکار
7ـ محکوم کردن زرپرستی، اشرافیت و روحیه دنیازدگی و ثروت‌اندوزی
8ـ طرح الگوها و اسوه‌های تاریخی به‌ویژه الگوهایی که در تاریخ اسلام مطرح بوده‌اند، چون: ابوذر، سلمان، مالک‌اشتر و نیز مبارزان معاصر چون: میرزا کوچک خان، سیدجمال اسدآبادی، شریعتی و;
9ـ بهره‌گیری از اساطیر شاهنامه‌ای و چهره‌های حماسی.
10ـ استفاده از عناصر حماسی، فرهنگی و ارزشی عاشورا.
11ـ ستایش چهره‌های تراز اول انقلاب به‌ویژه امام خمینی(ره)، طالقانی و;
12ـ ایجاد روحیه نشاط و امید به آینده در افراد و ترسیم افقهای پیروزی.
ویژگیهای ادبیات پایداری قبل از هشت سال دفاع مقدس
1ـ بهره‌گیری گسترده از قالبهای نو (نیمایی و سپید) در کنار قالب کلاسیک.
2ـ طولانی بودن اشعار به دلیل داشتن زبان روایی (به‌ویژه سروده‌هایی که به شرح رویدادهای انقلاب می‌پرداخت).
3ـ ب‍ُر‌ّایی و درشتناکی کلمات و مهی‍ّج بودن موسیقی کلام (که برای القای شور انقلابی در افراد قالب بسیار مناسبی بود).
4ـ گرایش به صراحت در داستانها به جای استفاده از نماد.
5ـ رشد چشمگیر ادبیات کودکان و داستانهای کودکانه که بسیاری از آنها دارای موضوعات یکسان و حتی پرداخت نزدیک به هم بودند.
6ـ آغاز سروده‌های نسبتاً موفق برای کودکان و نوجوانان (عمدتاً در قالب چهارپاره).
7ـ غلبه شعارگونگی بر سایر گونه‌های گفتاری و وفور عناصر عاطفی در متن برای برانگیزاندن مخاطب.
8ـ حضور عناصر و مضامین دینی به‌ویژه شیعی در نوشته‌ها و سروده‌ها.
ویژگی بارز نخستین سروده‌های دفاع مقدس
با شروع هشت سال پایداری و ایثار، مطبوعات، رسانه‌ها و تمامی آنچه به صورتهای مختلف در جبهه‌ها نوشته یا سروده می‌شد، حفظ و حمل بار سنگین “پایداری فرهنگی” را عهده‌دار شدند. بر خلاف آنکه برخی تصور می‌کنند در ادبیات این دوره نوعی پرهیز یا ستیز با قالبهای نو (نیمایی و سپید) دیده میشود، نخستین سروده‌های این دوره در قالبهای نو سروده شد. با مطالعه دقیق شش ماه آغازین جنگ، آمار سروده‌های نو بیش از سروده‌های کلاسیک سنتی است. ویژگیهای بارز نخستین سروده‌های دفاع مقدس عبارتند از:
1ـ بهره‌گیری گسترده از قالبهای نیمایی.
2ـ انتخاب زبان روایی.
3ـ طولانی بودن سروده‌ها که تا حدی از زبان روایی تبعیت می‌کرد.
4ـ غلبه زبان رجز و شعار بر سایر گونه‌های شعری.
5ـ بهره‌گیری از زبان تصویر و آرایه‌های بدیعی.
6ـ بهره‌گیری از آیات، روایات و گفته‌های حضرت امام(ره) (یا مضمون هرسه) که نشان از حضور آشکار دو عنصر اساسی ـ اسلام و انقلاب ـ در فرهنگ ادبیات پایداری است.
7ـ تلفیق نمادهای ملی (مانند کاوه، سیاوش، درفش، البرز، خزر، دیو، اهریمن و;) و نمادهای مذهبی و دینی و نمادهای فرهنگ اسلامی (مانند عاشورا، کربلا، ذوالفقار، بدر و;) با یکدیگر.
در سالهای دوم و سوم دفاع مقدس (61ـ60) کم‌کم قالبهای دیگر شعری فرصت ظهور و بروز یافت و در سالهای 61 تا 65 موج رباعی‌سرایی و دوبیتی‌گویی همپای مثنوی و غزل و نوسروده‌ها باعث شد که شاعران درجه اول رباعی‌سرا و دوبیتی‌گو، این دو قالب را رها کنند.
در سالهای پایانی هشت سال دفاع مقدس، سروده‌هایی رواج یافت که می‌توان آنها را شعر “تردید و اعتراض” نام نهاد. در این سروده‌ها نوعی دلواپسی و نگرانی خاطر از کم‌رنگ شدن ارزشها، فراموش شدن دستاوردهای عظیم مجاهدت و ایثار، رشد رفاه‌طلبی و عافیت‌گرایی و; به چشم می‌خورد. این ویژگی گاه با طنزی خاص همراه است. “سلمان هراتی” را آغازگر این شیوه باید دانست، شیوه‌ای که بعدها کسانی چون: “سیدحسن حسینی”، “قیصر امین‌پور”، “علیرضا قزوه” و تنی چند از شاعران تا سالهای پس از جنگ نیز آن را ادامه دادند.
ادبیات انقلاب، در حوزه نثر ـ به‌ویژه در دهه دوم ـ و در قلمرو شعر ـ به‌ویژه در دهه آغازین ـ دارای عناصری است که شایسته است به‌طور مستقل بررسی شود. گذشت دو دهه از عمر انقلاب، برای بررسی ادبیات انقلاب کافی است. گرچه برخی منتقدان به دلیل نگرش خاص که به انقلاب دارند و عمدتاً از سر ناباوری، برآنند که انقلاب، ادبیات مستقل ندارد و بهترین آنها با این استدلال که هنوز زمان بررسی این نوع ادبیات فرا نرسیده است، این مهم را به آینده موکول می‌کنند، درحالی که همین افراد ادبیات پیش از این دوره را زمانی تحلیل کردند که حتی یک دهه از آن دوره فاصله نگرفته بودند.
ادبیات امروز انقلاب نمی‌تواند هویتی مستقل و قابل بررسی نداشته باشد، مگر اینکه باور کنیم انقلاب فقط در شئون سیاسی جامعه روی داده و مثلاً در قلمرو ادبیات هیچ اتفاقی نیفتاده است! و این قولی است که هیچ‌کس بر آن نیست.
ادبیات انقلاب در حوزه‌های شعر، داستان (کوتاه و بلند)، طنز ادبی و مطبوعات، همتهایی سترگ می‌طلبد تا دقیق و عمیق و برکنار از افراط و تفریط و به دور از دام‌چاله‌هایی که نگرشهای خاص سیاسی بر سر راه پژوهشگران و منتقدان این حوزه می‌گستراند، آن را تحلیل، مطالعه، نقد و بررسی کنند. هرچند گامهایی در این راه برداشته شده است اما به نظر می‌رسد کلی‌گویی راه به جایی نخواهد برد. لذا شایسته است پژوهشگران با تکیه بر مصادیق روشن و هزاران مجموعه شعر و داستانهای کوتاه و بلند و صدها هزار سند موجود در مطبوعات، دریچه ادبیات امروز را به آفاقی روشن بگشایند و برای آن شناسنامه مستند و مقبولی صادر کنند.
مروری بر کارکردهای جامعه‌شناسانه ادبیات پایداری
آب در سرپنجه قدرت است، هوا نیز مسخر است.
چه می‌شد که اگر نگاه روزگار دگرگون می‌گشت؟
خوابی که سلطه فرنگ دیده است
ممکن است تعبیر آن خواب دگرگون گردد
تهران اگر ژنو شرق شود
سرنوشت زمین شاید تغییر یابد(اقبال لاهوری)1
اقبال لاهوری که با فلسفه «خودی» را نقطه عطف و اتکای مسلمانان در دوران معاصر دانسته و بر این باور است که مسلمانان با بازگشت به هویت دینی خود می‌توانند در بزرگ‌ترین تحولات جهان در قرن بیستم و پس از آن بیشترین نقش را داشته باشند، با سرودن این شعر پیش‌بینی می‌کند که تهران به عنوان مرکز انقلاب اسلامی در آینده نه چندان دور قرارگاه مسلمانان و ژنو شرق خواهد گردید. این نگرش آن هم در دوران قبل از پیروزی انقلاب که هنوز نهضت انقلابی ملت مسلمان ایران، اوج نگرفته بود، حکایت از دیدگاه ژرف و عمیق و فلسفی این فیلسوف شاعر مسلمان دارد که با بینشی ژرف کشور خود پاکستان را مهیای چنین خیزش عمیق و گسترده‌ای ندانسته و ایران را به عنوان مرکز تحول عظیم قرن بیستم به جهانیان معرفی می‌کند. هنوز چند سالی از زمان سرایش این شعر و قصیده مشهور انقلابی این شاعر، فیلسوف بزرگ نگذشته است:
ای جوانان عجم جان من و جان شما
چون چراغ سوزم در خیابان شما
فکر رنگینم کند نذر تهیدستان شرق
پاره لعلی که دارم از بدخشان شما
می‌رسد مردی که زنجیر و غلامان بشکند
دیده‌ام از روزن دیوار زندان شما
حلقه گرد من زنید ای پیکران آب و گل
آتشی در سینه دارم از نیاکان شما
دانلود مقاله در مورد تصمیمات مدیریت پروژه ی چند هدفه ی فازی با استفاده از روش برنامه ریزی آرمانی فازی دو مرحله ای با word دارای 29 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله در مورد تصمیمات مدیریت پروژه ی چند هدفه ی فازی با استفاده از روش برنامه ریزی آرمانی فازی دو مرحله ای با word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله در مورد تصمیمات مدیریت پروژه ی چند هدفه ی فازی با استفاده از روش برنامه ریزی آرمانی فازی دو مرحله ای با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
تصمیمات مدیریت پروژه ی چند هدفه ی فازی با استفاده از روش برنامه ریزی آرمانی فازی دو مرحله ای
چکیده
در مسائل تصمیم گیری مدیریت پروزه (PM) عملی ، اغلب ضرایب محیطی و پارامترهای مربوطه ماهیتاً فازی هستند و یک تصمیم گیرنده (DM) باید به طور همزمان اهداف متضاد گوناگون را در یک چارچوب از سطوح انتظار مبهم مورد توجه قرار دهد . این مقاله بر ایجاد یک روش برنامه ریزی ریاضی فازی – دو مرحله ای برای حل مسائل تصمیم گیری مدیریت پروژه چند هدفه در یک محیط فازی متمرکز می باشد . مدل برنامه ریزی چند هدفه فازی اولیه که در اینجا طراحی شده است ، سعی دارد تا به طور همزمان هزینه های کلی پروژه ، زمان کل اتمام پروزه و هزینه های مجمل کل را با
توجه به هزینه های مستقیم ، هزینه های غیر مستقیم ، هزینه های جریمه ی قراردادی ، مدت زمان فعالیت ها و محدودیت بودجه ی در دسترس به حداقل برساند . از یک نمونه ی صنعتی برای نشان دادن امکان پذیری کاربرد روش پیشنهادی برای تصمیمات مدیریت پروژه در دنیای واقعی استفاده می کنیم . در نتیجه ، این روش پیشنهادی یک جواب ( راه حل ) مؤثر و درجه ی کلی رضایت تصمیم گیرنده (DM) را با مقادیر آرمانی مشخص شده به دست می دهد . چندین مفهوم مهم مدیریت درباره ی کاربرد عملی روش پیشنهادی نیز ارائه شده است . در مجموع ، بخش اصلی این مقاله به معرفی یک روش برنامه ریزی فازی – دو مرحله ای برای حل مسائل تصمیم گیری مدیریت پروژه واقعی با اهداف چندگانه اختصاص دارد .
واژه های کلیدی :
مدیریت پروژه ، نظریه ی مجموعه های فازی ، برنامه ریزی آرمانی فازی – دومرحله ای ، برنامه ریزی خطی چند هدف فازی .
1- مقدمه
مسائل مدیریت پروژه (PM) توجه طولانی مدت دانشگاهیان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است .
از وقتی که روش ارزیابی و بازنگری پروژه ها (PERT) و روش مسیر بحرانی (CPM) هر دو در دهه ی 1950 به وجود آمدند ، مدل های متعددی از جمله روش های برنامه ریزی ریاضی ، الگوریتم ها و روش های ذهنی ( اکتشافی ) برای حل مسائل تصمیم گیری مدیریت پروژه به کار رفته اند ، هر یک با مزایا و نقایص خود .
( Patterson , Damis ، 1975 ؛ Elsayed ، 1982 ؛ Goink , Golenko – Ginzburz ، 1998 ؛ Gen , Lin ، 2007 ؛ Wang , Yin ، 2008 ؛ Russell ، 1986 ) .
گرچه اغلب مدل های معمولی مدیریت پروژه مانند آریکان و گانگور (2001) ، بالکی (1989) ، دیپٌرتر و الیس (1990) ، (1986) ، وانگ و فو (1998) با نادیده گرفتن هزینه های جریمه و غیر مستقیم مربوط ، تنها هزینه های مستقیم را در نظر می گیرند . در موقعیت های واقعی ( عملی) ، هزینه های کلی یک پروژه ، مجموع هزینه های مستقیم ( هزینه ی دستمزد ، هزینه ی مواد اولیه و سایر هزینه هایی که مستقیماً با فعالیت های پیش بینی شده در ارتباط هستند ) و هزینه های غیر مستقیم ( هزینه های بخش اداری ، هزینه ی استهلاک ، هزینه ی بهره ، هزینه ی جریمه ی
قراردادی و سایر هزینه های بالا سری متغییر ) می باشد . هدف از ارزیابی توازن های مخارج بر حسب زمان ، ایجاد یک برنامه ی مدیریت پروژه مناسب می باشد که مجموع هزینه های مستقیم و غیر مستقیم را به حداقل خواهد رساند . زمانی هر یک از مدل های متداول برای تصمیمات مدیریت پروژه مورد استفاده قرار می گیرند ، که آرمان ها ( اهداف) و پارامترها به طور کلی قطعی /
مشخص تلقی ( فرض) شوند ( دِکلور و هربت 1989؛ دیپورتر و الیس 1990 ؛ کویتیا و والاس 1973 ؛ مک کریمان و رییاوک 1964 ؛ ویلی و دکور و جکسون 1998 ) .
در تصمیمات مدیریت پروژه ی دنیای واقعی ، برآورده کردن مقادیر آرمانی معمولاً باید به دلیل اطلاعات ناقص و غیر قابل دسترس در سراسر افق برنامه ریزی پروژه ، مبهم / فازی باشند .
تصمیم گیرنده (DM) معمولاً باید به اهداف متعارض ، به لحاظ استفاده از منابه سازمانی ، بپردازد و این اهداف متعارض نیاز است که به طور همزمان توسط مدیران پروژه اغلب در چارچوب سطوح انتظار فازی بهینه شوند . ( آریکان و گانگور 2001 ؛ آل – فانزین و هااورازی 2005 ؛ وییانا وسوسا 2000 ؛ وانگ ولییانگ 2006 و 2004 ) . راه حل ها برای مسائل بهینه سازی فازی چند هدفه از ارزیابی
ابهام قضاوت های تصمیم گیرنده سود می برند ، مانند « تابع هدف مدت زمان پروژه باید در اصل کمتر از یا برابر با 120 روز باشد» و « هزینه های کلی پروژه باید اساساً کمتر تز یا برابر با 5 میلیون باشد .» بنابراین ، روش های قطعی ( غیر احتمالی ) متداول به خوبی نمی توانند همه ی مسائل برنامه ریزی مدیریت پروژه ی فازی 1 در محیط های فازی حل کنند . نظریه ی مجموعه ها
ی فازی ک
ه توسط Zadeh (1965) ارائه شد ، کاربردهای گسترده ای در زمینه های گوناگون پیدا کرده است . ( برای مثال ، عبدالواحد ولی 2006 ؛ کارلسون و کورهانن 1986 ؛ کلایر و یوآن 1995 ؛ کومر و نشان 2004 ؛ هوآنگ ولای 1992 ؛ لییانگ 2008 ؛ وانگ ولییانگ 2004 ؛ ونرز 1987 ؛ زایمرمان 1996 ) .
از وقتی که Zimmerman (1976) اولین بار نظریه ی مجموعه های فازی را در مسائل برنا
مه ریزی خطی فازی معمولی ارائه کرد ، روش های برنامه ریزی فازی ریاضی برای پرداختن به مشکلات پیش رو در کاربردهای دنیای واقعی بوجود آمدند . این مقاله نظریه ی مجموعه های فازی را برای توسعه ی یک روش برنامه ریزی آرمانی فازی – دو مرحله ای به منظور حل مسائل تصمیم گیری مدیریت
پروژه با اهداف چندگانه ارائه می کند تا یک راه حل (جواب ) موثر در یک محیط فازی به دست آید . برنامه ریزی خطی چند گانه اولیه (MOLP) که در این مقاله طراحی شده است ، سعی دارد که هزینه های کلی پروژه ، زمان کل اتمام پروژه و هزینه های فشرده کل را با توجه به هزینه های مستقیم ، هزینه های غیر مستقیم ، هزینه های جریمه ی قراردادی ، طول مدت فعالیت ها و
محدودیت بودجه موجود به حداقل برساند . بقیه ی این مقاله بدین ترتیب سازمان یافته است :بخش 2 به بررسی آثار نوشته شده درباره ی این موضوع اختصاص دارد ، بخش 3 مسئله را شرح می دهد ، فرض ها را به طور مفصل بیان می کند و مدل MOLP (برنامه ریزی خطی چند هدفه ) فازی را برای مسائل تصمیم گیری مدیریت پروژه چندهدفه فازی بوجود می آورد . بعد ، یک نمونه ی صنعتی برای تحقق امکان پذیری روش پیشنهادی در بخش 5 استفاده شده است . بالاخره ، در بخش 6 نتایج ترسیم می شوند .
2- بررسی آثار نوشته شده
در تصمیمات PM ( مدیریت پروژه ) عملی ، به دلیل اینکه برخی اطلاعات مربوطه ناقص یا غیر قابل دسترس هستند ، ضرایب محیطی و پارامترها اغلب مبهم / فازی هستند . روش های PM قطعی ( غیر احتمالی ) متداول برای به دست آوردن یک راه حل موثر در محیط های غیر قطعی نامناسب هستند . برای حل مسئله ی ابهام ، Goink , Golenko – Ginzburz (1997) روش های نظریه ی احتمال 1 برای تصمیمات PM برای یک پروژه ی نوع PERT عرضه کردند تا طول مدت مورد انتظار پروژه را به حداقل برسانند ، و سهم آن محصول مدت زمان میانگین فعالیت و احتمال وجود آن در ضمن ( در جریان ) ادراک پروژه می باشد . بعلاوه ، Goink , Golenko – Ginzburz (1998) یک روش ذهنی را برای حل مسائل PM شبکه ای با منابع محدود طراحی کردند که در آن هر فعالیت ، مدت زما
ن تصادفی وابسته به مقدار منابع اختصاصی به آن فعالیت می باشد . ربّانی ، قومی ، جولایی و لاهیجی (2007 ) یک روش PM با منابع محدود را برای تصمیمات اختصاص منابع شبکه های تصادفی ایجاد کردند که مدت زمان مبهم ( غیر دقیق ) هر فعالیت را با یک تابع توزیع دارا می باشد و در آن مقادیر زمان تکمیل فعالیت ها در نقاط تصمیم گیری مشخص می شوند ، وقتی که حداقل ، یک فعالیت آماده ی انجام باشد و منابع قابل دسترس موجود باشند . بررسی های مرتبط ردباره ی تصمیم گیری های PM تصادفی (احتمالی) شامل لوکاس زویکس (1965) ، پارکس و رامیسنگ
(1969) و دییازو هدیپریینو (1993) می باشند . گرچه ، در موقعیت های دنیای واقعی ، به دلیل ابهام اطلاعات درباره ی ضرایب محیطی و پارامترها در افق برنامه ریزی پروژه ، روش های برنامه ریزی تصادفی نمی توانند یک راه حل موثر را به دست دهند .
برنامه ریزی تصادفی عمدتاً بر اساس مفاهیم نظریه ی تصادفی می باشد و تنها می تواند شکل محدودی از یک تابع توزیع احتمال را نظیر نرمال ، نمایی و بتا (Beta) به خود بگیرد ، بنابراین کمک کمی می تواند به تصمیم گیری های PM عملی بکند . Buckley (1990) و Yazenin (1987) درباره ی مقایسه برنامه ریزی فازی و برنامه ریزی تصادفی اضهار نظراتی کردند . آنها خاطرنشان کردند که مشکلات مهم به کارگیری روش های برنامه ریزی تصادفی برای حل مسائل تصمیم گیری مدیریت پروژه ، فقدان کارایی محاسباتی و اصول احتمالی انعطاف ناپذیر هستند که ممکن است قادر به
شکل دادن منظور غیر صریح واقعی تصمیم گیرنده نباشند چون آنها می توانند شکل محدود
ی از یک تابع توزیع احتمالی معین را به خود بگیرند . مسلماً حل مسائل پیچیده ی تصمیم گیری مدیریت پروژه غیر خطی آسان نیست . از سوی دیگر نظریه ی مجموعه های فازی یک روش مناسب به لحاظ کمّی برای مقابله با مسائل تصمیم گیری فراهم کرده است که به عنوان مدل های برنامه ریزی ریاضی با پارامترهای مبهم فرمول بندی می شوند . Zimmermann (1976) برای اولین بار نظریه ی مجموعه های فازی را برای مسائل برنامه ریزی خطی ارائه کرد . آن بررسی ( مطالعه) ، مسائل
برنامه ریزی خطی را با هدف فازی و محدودیت ها مورد توجه قرار داد . به دنبال مفهوم تصمیم گیری فازی Zadeh , Bellman (1970) ، که همان مطالعه تاکید کرد که یک مسئله برنامه ریزی خطی مشخص معادل وجود دارد . سپس نظریه ی مجموعه های فازی و روش های برنامه ریزی فازی Zimmermann به چند روش بهینه سازی فازی برای حل مسائل تصمیم گیری PM و جلوگیری از
مدل سازی غیر واقع بینانه گسترش یافته اند . Kamburowsi , Chanas (1981)
روش PERT فازی را سازمان دادند که می تواند توزیع احتمال زمان اتمام پروژه را در این موقعیت به دست آورد ، وقتی که طول مدت فعالیت خاص در مدل شبکه ای پروژه به شکل مجموعه های فازی در فاصله ی زمانی ارائه شدند ( مانند متغییرهای فازی) . Mjeled (1986) ساختار خاصی از مسائل اختصاصی منابع فازی را تدوین کرد و یک الگوریتم اختصاصی را برای جواب ( حل) آنها تعریف کرد که بر اساس یک فرمول برنامه ریزی خطی بر حسب متغییرهای اختصاص منابع می باشد و یک متغییر دیگر سطح انتظار مصرف منابع و بازده های فعالیت را شرح می دهد . Tozawa , Gen , Tsujimuta , Chang (1995) زمان های فعالیت را به صورت عددهای فازی (فواصل فازی یا فواصل زمانی ) در تحلیل شبکه ای پروژه در نظر گرفتند و روش Delphi فازی برای تخمین یک فاصله ی زمانی معتبر از هر فعالیت استفاده می شود ، و یک روش کارآمد ( مؤثر) برای محاسبه ی زمان
اتمام پروژه های فازی و درجه ی بحرانی برای هر مسیر در یک پروژه بر اساس این تخمین های زمانی پیشنهاد می شود . Lin , Yao (2000) یک روش رتبه بندی علامتدار فاصله را برای اعداد فازی در یک CPM شبکه های فعالیت لبه ای عرضه کردند و از آنها برای به دست آوردن مسیر بحرانی فازی استفاده کردند . لییانگ (2006) یک روش برنامه ریزی خطی فازی تعاملی را برای ح
ل مسائل تصمیم گیری مدیریت پروژه و محدودیت های فازی در یک محیط فازی مطرح کردند . روش FLP توسعه یافته ( پیشرفته) سعی دارد تا هزینه های کلی پروژه را با توجه به هزینه های مستقیم ، غیر مستقیم ، جریمه ، طول مدت فعالیت ها ، زمان اتمام پروژه ی مشخص و بودجه
ی تخصیص یافته ی کل به حداقل برساند . اخیراً ، Oshato , Long (2008) یک روش بحرانی فازی را برای مسائل زمان بندی پروژه تحت محدودیت های منابع و عدم اطمینان ارائه کردند که شامل ایجاد یک برنامه ی قطعی مطلوب تحت محدودیت های منابع و افزودن یک میانگیر (buffer) پروژه به
پایان آن برنامه برای مقابله با عدم قطعیت می باشد . مقالات دیگری که در آنها برنامه ریزی فازی ریاضی برای تصمیم گیری های مدیریت پروژه به کار رفته عبارتند از : Buckley (1998) ؛ Zielinsk , Chanas (2001) ؛ Abo – sinna (1995) ؛ Slawinsk , Hapke (1996) ؛ Fu , Wang (1998) . گرچه در موقعیت های عملی ، برانامه مدیریت پروژه به طور کلی اهداف متضادی در رابطه با
استفاده از منابع سازمان دارد ، و این اهداف متضاد نیاز است که به طور همزمان توسط تصمیم
گیرنده در چارچوب سطوح انتظار مبهم حل شوند . Zimmermann (1978) اولین بار دامنه ی روش برنامه ریزی خطی فازی خود را به یک مسئله ی برنامه ریزی خطی چند هدفه معمولی گسترش داد . برای هر یک از توابع هدف این مسئله ، فرض می شود که تصمیم گیرنده یک هدف فازی دارد مانند « توابع هدف باید اساساً کمتر از یا برابر با یک مقداری باشند »، سپس تابع عضویت خطی
متناظر تعریف می شود و عملکرد مینیمم برای جمع کردن توابع هدف فازی به کار می رود . ارائه ی یک متغییر کمکی می تواند این مسئله را به یک مسئله ی برانامه ریزی خطی معادل معمولی تبدیل کند . بررسی های بعدی درباره ی برنامه ریزی آرمانی فازی (FGP) شامل بررسی هایی از سوی Dubais و Fartemps (1999) ؛ Hannan (1981) ؛ Kuwano (1996) ؛ Leberliy (1981) ؛ Luhanjula می باشد .
تفاوت های اصلی میان این روش ها از انواع عملگرهای اجتماع و توابع عضویت که آنها را به کار می برند ، ناشی می شود . Ellis , Deporter (1990) یک روش برنامه ریزی فازی را برای حل مسئله ی بهینه سازی آرمانی مبهم یا نا مشخص چندگانه ارائه کردند به طریقی که در میان اهداف توافق بود و با استفاده از نرم افزار کامپیوتری LP معمول قابل حل بود . Arikan , Gungor (2001) یک کاربرد عملی از روش FGP را در یک مسئله ی شبکه ای پروژه ی واقعی با دو هدف فازی طراحی کردند به طوریکه یک زمان اتمام پروژه به حداقل برسد و هزینه های مجمل به طور همزمان بهینه
شوند ، و مقایسه هایی بین جواب های FGP و FLP 2 و روش به حداکثر رساندن واژه نگاری نیز ارائه کردند . وانگ ولییانگ (2004) یک مدل برنامه ریزی آرمانی چند فازی (MFGP) را برای تصمیم گیری های مدیریت پروژه بوجود آوردند . آن مدل MFGP می تواند در جه ی کلی رضایت تصمیم گیرنده (DM) را به دست دهد و نیز ویژگی های مهم آن را که مدل MFGP پیشرفته را از مدل های
برنامه ریزی تصادفی و قطعی سنتی ( قدیمی ) متمایز می کند ، ارائه می دهد . چن و هانگ ( 2006) یک مدل فازی را با ترکیب فرضیه مجموعه های فازی با PERT پیشنهاد کردند تا زمان کل گردش یک سیستم زنجیره ی عرضه را محاسبه کنند . آن مدل فازی طراحی شده ، اعداد فازی
مثلثاتی را بر می گزیند تا این متغییرهای غیر قطعی را شرح دهد و شاخص احتمال بعدی مشخص می شود تا میزان انجام سفارش یک سیستم زنجیره ی عرضه را بر اساس زمان اتمام فازی و موعد مقرر فازی نشان دهد . وانگ ولییانگ (2006) یک مدل FGP تعاملی را توسعه دادند که شبکه ای سیستماتیک را ارائه می کرد که فرآیند تصمیم گیری فازی را برای حل مسائل مدیریت پروژه چند هدفه تسهیل می کند . گرچه ، این مدل های ساده شده ، هزینه های غیر مستقیم
نادیده گرفته شده ی بالا ، هزینه های جریمه ی قراردادی و محدودیت بودجه ی کل را شرح دادند ، بنابراین در کاربردهای عملی غیر واقع گرایانه هستند . بویژه ، با این که توجیه شده است که عملگر مینیمم به طور گسترده با روش های برنامه ریزی فازی بالا ربای تصمیمات مدیریت پروژه ، که برخی ویژگی های خوب را دارا می باشد ، استفاده شده است . جواب بهینه به دست آمده توسط عملگر مینیمم ممکن است راه حل مؤثر ( کارآمد ) نباشد . ( Fartemps , Dubois 1999 ؛ Wu, Guu 1999 ؛ Li,Lee 1993 ؛ Li ، Li , Zhang 2006) .
3- تدوین مسئله
3-1- شرح مسئله ، فرض ها و نمادها
مسئله ی تصمیم مدیریت پروژه چند هدفه ی فازی را می توان در این مقاله به این ترتیب بررسی کرد . پروژه ای را فرض کنید که شامل n فعالیت مرتبط با هم باشد که باید به ترتیبی خاص آن را اجرا کرد قبل از اینکه کل کار را بتوان به اتمام رساند . در تصمیمات PM در دنیای واقعی ، مقادیر توابع هدف را نمی توان به درستی ارزیابی کرد چون برخی اطلاعات درباره ی ضرایب محیطی و
پارامترهای مربوطه ، ناقص و/ یا در افق برنامه ریزی پروژه غیرقابل دسترس می باشند . بنابراین ، این مقاله بر توسعه ی یک روش برنامه ریزی ریاضی فازی برای حل مسائل تصمیم گیری مدیریت پروژه در یک محیط فازی متمرکز می باشد . مدل Molp (برنامه ریزی خطی چند هدفه ) فازی که در اینجا تدوین و فرموله شده است ، سعی دارد تا به طور همزمان هزینه های کلی پروژه ، زمان کل
اتمام پروژه ، و هزینه های فشرده کل را در ارتباط با هزینه های مستقیم ، هزینه های جریم قراردادی و غیر مستقیم ، طول مدت فعالیت ها و محدودیت بودجه ی موجود به حداقل برساند . این توابع هدف لازم است که به طور همزمان توسط مدیران پروژه در چارچوب سطوح انتظار فازی (aspiration levels) بهینه شوند . مدل برنامه ریزی ریاضی فازی بر اساس فرض های ذیل می باشد :
(1) همه ی توابع هدف با سطوح انتظار مبهم (نامعلوم) ، فازی هستند .
(2) همه ی توابع هدف و محدودیت ها معادلات خطی هستند .
(3) زمان عادی و کوتاهترین زمان ممکن برای هر فعالیت و هزینه ی تکمیل فعالیت در زمان عادی و زمان فشرده مشخص هستند .
(4) بودجه ی کلی موجود در طول مدت پروژه معلوم می باشد .
(5) توابع عضویت تکه ای خطی برای اهداف فازی مشخص می شوند ، و عملگر کمینه و عملگر میانگین به طور متوالی برای جمع کردن مجموعه های فازی در روش حل دو مرحله ای مورد استفاده قرار می گیرند .
(6) هزینه های کلی غیر مستقیم را می توان به دو دسته : هزینه های ثابت و هزینه های متغیر تقسیم کرد ، و هزینه های متغیر هر زمان واحد بدون توجه به زمان تکمیل پروژه یکسان هستند .
فرض (1) به فازی بودن توابع هدف در مسائل تصمیم گیری PM عملی مربوط می شود ، تغییرات را در قضاوت های تصمیم گیرنده (DM) درباره ی راه حل های مسائل بهینه سازی فازی در یک چارچوب ازسطوح انتظار مبهم (نامعلوم) می گنجاند . فرض های 4-2 نشان می دهند که ویژگی های خطی بودن ، تناسب و قطعی بودن باید به لحاظ فنی به عنوان یک شکل برنامه ریزی خطی (LP) استاندارد برآورده شوند. (کارلسون و کورهانن 1986 ؛ لای و هانگ 1992 ) . فرض (5) برای استفاده از توابع عضویت تکه ای خطی انجام می شود ، این توابع برای ارائه همه ی اهداف فازی
مورد بحث مشخص می شوند . عملگر کمینه برای جمع کردن مجموعه های فازی مورد استفاده قرار می گیرد ، و سپس مسئله ی Molp فازی اصلی را می توان به یک مدل برنامه ریزی خطی معمولی معادل تبدیل کرد که می توان آن را با استفاده از روش سسیمپلکس به طرز کارآمدی ح
ل کرد . (هانا 1981؛ وانگ ولییانگ 2006 ؛ زایمرمان 1978) . فرض (6) نشان می دهد که هزینه های غیر مستقیم را می توان به هزینه های ثابت و هزینه های متغییر تقسیم کرد . هزینه های ثابت ، هزینه های غیر مستقیم را تحت شرایط عادی نشان می دهند و بدون توجه به مدت زمان پروژه ثابت باقی می مانند . در ضمن ، هزینه های متغیر ، که برای ارزیابی صرفه جویی ها یا افزایش ها در هزینه های غیر مستقیم متغییر به کار می روند ، مستقیما ً با تفاوت بین مدت زمان عادی و واقعی تکمیل پروژه تغییر می کنند .(لییانگ ، 2006؛ لییانگ ، 2008 ؛ وانگ و لییانگ 2004 a) نمادهای زیر به کار رفته اند :
(j ، i) فعالیت بین رویدادهای i ،j
هزینه های کلی پروژه
زمان کلی اتمام پروژه
هزینه های فشرده کل
زمان عادی برای فعالیت (j ، i)
زمان فشرده کمینه (حداقل) برای فعالیت (j ، i)
هزینه ی(مستقیم) عادی برای فعالیت (j ، i)
هزینه ی(مستقیم) فشرده کمینه برای فعالیت (j ، i)
هزینه های فشرده اضافی برای فعالیت (j ، i)
زمان فشرده برای فعالیت (j ، i)
مدت زمان فشرده برای فعالیت (j ، i)
زودترین زمان برای رویداد i
زودترین زمان برای رویداد j
زمان شروع پروژه
زمان اتمام پروژه
زمان اتمام پروژه تحت شرایط عادی
هزینه های غیر مستقیم ثابت تحت شرایط عادی
m هزینه های غیر مستقیم متغییر هر زمان واحد
B بودجه ی کلی
2-3 مدل برنامه ریزی خطی چند هدفه فازی
1-2-3 توابع هدف
این مقاله اهداف چند گانه را برای حل مسائل تصمیم گیری PM با بررسی آثار نوشته شده در این رابطه و در نظر گرفتن موقعیت های واقعی انتخاب کرد . در اغلب تصمیمات عملی که برای حل
مسائل PM اتخاذ می شوند ، باید هزینه های کلی پروژه (هزینه های مستقیم ، هزینه های غیر مستقیم ، و هزینه های جریم قراردادی ) ، زمان کل اتمام پروژه و/ یا هزینه های فشرده کل را در نظر گرفت . به نحو چشمگیری ، این اهداف به دلیل اطلاعات ناقص و غیر قابل دسترس معمولا ً فازی هستند . بنابراین ، سر تابع ِ هدف فازی که به طور همزمان طی تدوین مدل Molp فازی مورد بررسی قرار می گیرند ، به این ترتیب می باشند :
• به حداقل رساندن هزینه های کلی پروژه
که جملات + برای محاسبه ی هزینه های مستقیم کل مورد استفاده قرار می گیرند . هزینه های مستقیم کل شامل هزینه ی عادی کل و هزینه ی فشرده کل می باشند ، که با استفاده از منابع مستقیم اضافی مانند اضافه کاری ، کارکنان و تجهیزات به دست می آیند . به طور کلی ، هزینه های مستقیم اصلی ،مانند اضافه کاری ، کارکنان و تجهیزات یا به زمان فعالیت یا به زمان تکمیل پروژه بستگی دارند ، گرچه هزینه های مواد طی افق برنامه ریزی ثابت هستند . هزینه های مستقیم کل با افزایش طول مدت پروژه افزایش می یابند . جملات هزینه ی غیر مستقیم کل ، از جمله هزینه های بخش اداری ، جرایم قراردادی ، استهلاک ، مالی و سایر هزینه های بالا سری متغییر نشان می دهند که می توان با کاهش زمان کلی اتمام پروژه ، از آنها اجتناب کرد .
• به حداقل رساندن زمان کلی اتمام پروژه
(2)
• به حداقل رساندن هزینه ی فشرده کل
(3)
علامت ‘ ‘ صورت (نوع) فازی شد ‘ = ‘ می باشد و به فازی سازی سطوح انتظار اشاره دارد . برای هر تابع هدف در مدل اولیه Molp فازی ، این مقاله فرض می کند که تصمیم گیرنده (DM) چنین هدف فازی دارد ، ” تابع هدف باید در اصل برابر با مقداری باشد ” . در تصمیم گیری های PM دنیای واقعی ، معادلات (3) – (1) به طور کلی فازی هستند و تغییرات را در قضاوت های تصمیم گیرنده درباره ی راه حل های مسئله ی بهینه سازی فازی شامل می شوند .
2-2-3 محدودیت ها
• محدودیت ها در زمان بین رویدادهای i،j
(4)
(5)
• محدودیت ها در زمان فشرده برای فعالیت ( i، j )
(6)
• محدودیت ها در بودجه ی کل
(7)
• محدودیت های غیر منفی در متغییرهای تصمیم گیری
(8)
4- روش جواب
1-4 روش برنامه ریزی آرمانی فازی دو مرحله ای (TPFGP)
1-1-4. مرحله ی اول ( I )
در مرحله ی I ، مسئله ی اصلی 1 Molp فازی را که در بالا طرح شد ، می توان با استفاده از مفهوم تصمیم گیری فازی ِ بلمان و زاده (Bellman , zadeh) (1970) ، همراه با روش 2FGP هانان (Hannan) (1981) ، حل کرد .توابع عضویت تکه ای خطی برای نشان دادن تمام اهداف فازی دخیل مشخص می شوند ، و عملگر کمینه (حداقل) برای جمع کردن مجموعه های فازی انتخاب می
شوند . با ارائه ی متغییر کمکی ، مسئله ی اصلی Molp فازی را می توان به یک مدل برنامه ریزی خطی معمولی تبدیل کرد که می توان با استفاده از روش سیمپلکس آن را به طور مؤثری حل کرد . ضمیمه ی A اصل مدل LP معمولی معادل را به طور مفصل شرح می دهد . بعلاوه ،مفهوم تصمیم گیری فازی ِ بلمان و زاده (Bellman , zadeh) ، که از عملگر مینیمم برای جمع کردن همه ی مجموعه های فازی استفاده می کند ، در ضمیمه ی B ارائه شده است . بنابراین ، مدل LP معمولی معادل کامل به این ترتیب می باشد :
برنامه ریزی خطی چند هدفه : MOLP.1
برنامه ریزی آماری فازی FGP: fuzzy Goal Programming .2
معادلات (4) – (9)
(9)
که متغیر کمکی رضایت کلی تصمیم گیرنده (DM) را با مقادیر آرمانی مشخص نشان می دهد . گرچه ، راه حل (جواب) بهینه که با عملگر مینیمم در مرحله ی اول به دست آمده ، ممکن است یک جواب مؤثر نباشد ، وکارایی محاسباتی راه حل های به دست آمده با عملگر مینیمم تضمین نشده است . بعلاوه ،یک روش برنامه ریزی فازی دو مرحله ای برای غلبه بر نقاط ضعف اصلی روش کمینه در مرحل I ارائه می شود .
2-1-4 مرحله ی دو I I
در مرحل I I روش پیشنهادی TPFGP ، راه حل اولیه از آن قسمتی که با عملگر کمینه به دست آمده ، مجبور به اصلاح می باشد . این اصلاح اینگونه انجام می شود : افزودن درجات رضایت مرحله ی I، به مرحله ی دوم I I به عنوان یک محدودیت و سپس عملگر میانگین موزون جبرانی برای به دست آوردن درجه ی کلی رضایت تصمیم گیرنده . مورد استفاده قرار می گیرد . در نتیجه ، مدل (9) را می توان دوباره به این ترتیب فرموله کرد :
(4)
(5)
(6)
(7)- (4) : معادلات
که و به ترتیب درجه رضایت حداقل و وزن متناظر تابع هدف g اُم انتخاب شده توسط تصمیم گیرنده می باشند ، و رضایت کلی اصلاح DM را نشان می دهد .
2-4 روش جواب
مرحله ی 1: مدل اولی Molp را برای مسائل تصیم گیری PM چند هدفه طبق معادلات (8) تا (1) فرموله (تدوین کنید) .
مرحله ی 2 : درجه (میزان) عضویت را برای چندین مقدار از هر تابع هدف مشخص کنید
.
مرحله ی 3 : معادلات تکه ای خطی را برای هر ، با استفاده از معادله ضمیمه فرموله کنید
دانلود تحقیق کود دهی گیاهان گلخانه ای با word دارای 14 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود تحقیق کود دهی گیاهان گلخانه ای با word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود تحقیق کود دهی گیاهان گلخانه ای با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
گیاهان نیز مانند انسانها برای رشد و نمو به ومواد غذایی نیاز دارند . فتوسنتز تامین کننده کربوهیدرات است و به علاوه لازم است عناصر معدنی خاصی از محیط ریشه جذب گیاه شود . جذب عناصر توسط ریشه گیاهان به صورت اختصاصی نیست , به این معنی که وود عناصر در گیاه دلیل بر ضروری بودن آن برای رشد و نمو نیست . گیاه قادر به تشخیص مواد جذب شده از خاک نیست , چون اگر چنین بود علف کش ها را جذب نمی کرد . شرایط ضروری بودن عناصر این است که فقدان عنصر , رشد زایشی و رویشی را با مشکل مواجه کند . با به کار بردن عنصر علایم کمبود بر طرف شود و عنصر مستقیما در تغذیه گیاه نه در فعالیت های شیمیایی یا میکروبیولوژی خاک یا محیط کشت موثر باشد . برخی از حشره کش ها که به خاک اضافه می شود از طریق سیستم آوندی به تمام قسمت های گیاه منتقل و در اثر تغذیه حشره از شیره گیاه منجر به مرگ آن می شود .
90 در صد وزن گیاه را آب و 90 در صد وزن ماده خشک را کربن , هیدروژن و اکسیژن تشکیل می دهد و 10 درصد باقی مانده را 14 عنصر ضروری تشکیل می دهد . این عناصر شامل عناصر پر مصرف و کم مصرف و کلر و سدیم می باشد .
عناصر پر مصرف : نیتروژن , فسفر , پتاسیم , کلسیم ,منیزیم , گوگرد .
عناصر کم مصرف : آهن , بر , منگنز , مس , روی , مولیبدن , کلر .
توزیع مواد معدنی در گیاه : اگر برگ در دمای 500 درجه سانتی گراد به مدت 4 سات قرار داده شود مشخص می شود که 95 - 90 درصد برگ را آب تشکیل داده است و دارای 10 – 5 درصد ماده خشک می باشد و 25 - 1 درصد ماده خشک را مواد معدنی تشکیل می دهد . میزان مواد معدنی بستگی به نوع اندام یا بافت و سن آن دارد . میزان مواد معدنی در بذر بیشتر از میوه و در ریشه کوچک , بیشتر از ریشه بزرگ می باشد. دی اکسید کربن خاک در ترکیب با آب تشکیل اسید کربنیک می دهد که باعث شکستن مواد آلی خاک , ذرات خاک . کود ها می شود و باعث آزاد شدن یون ها و جذب آن ها توسط ریشه می گردد.